هەریەك لە رۆمانیا و بولگاریا گەیشتنە رێككەوتن لەگەڵ نەمسا بۆ چوونە ناوچەی شنگنی ئەوروپی تایبەت بە ئازادیی گەشتكردنی ئاسمانی و دەریایی لە ئازاری ساڵی داهاتووەوە، وەك ئەوەی حكومەتی رۆمانیا بڵاویكردەوە.
مارسیل چۆلاكۆ، سەرۆك وەزیرانی رۆمانیا رایگەیاند، پاش 13 ساڵ، دواجار رۆمانیا دەچێتە ناوچەی شنگن. گەیشتینە رێككەوتنی سیاسی لەبارەی ئەم پرسەوە.
وەزارەتی ناوخۆی رۆمانیاش لە راگەیەندراوێكدا ئاشكرایكرد گەیشتوونەتە “رێككەوتنی سیاسی” لەنێوان هەرسێ وڵاتدا دەربارەی فراوانكردنی ناوچەكە تا “سنوورە ئاسمانی و دەریاییەكان”ی رۆمانیا و بولگاریاش بگرێتەوە لە ئازاری 2024-ەوە.
بەڵام پرسی كردنەوەی سنووری وشكانیی هەردوو وڵاتی ئەندام لە یەكێتیی ئەوروپا دواخرا بۆ تەواوكردنی گفتوگۆی زیاتر لە ساڵی داهاتوودا.
پێشتر داواكاریی رۆمانیا و بولگاریا بۆ چوونە ناوچەی شنگن لە كۆتایی ساڵی 2022 رەتكرایەوە بەهۆی ناڕەزایی نەمسا لەسەری، كە گازندەی ئەوە دەكات دەبێت بارگرانیی كۆچبەران لەئەستۆبگرێت بەهۆی لاوازیی سنوورەكانی یەكێتیی ئەوروپاوە.
بەڵام جارێكی دیكە نەمسا لە سەرەتای كانونی یەكەمدا بیرۆكەیەكی خستەڕوو كە ناوینا “ئەیر شنگن”، تیایدا ئامادەیی دەربڕی بۆ سوككردنی بنەماكانی پەیوەست بە جموجوڵی ئاسمانیی هەردوو وڵات لە بەرامبەر پتەوكردنی سنوورەكانی دەرەوە لەلایەن برۆكسل-ەوە.
لەئێستادا زیاتر لە 400 ملیۆن كەس لە ناوچەی شنگن-دا دەژین كە 4.312.099 كیلۆمەتر چوارگۆشە دەگرێتەوە.
رێككەوتنی مێژوویی شنگن لە ساڵی 1985 واژووكرا كە 23 دەوڵەت لە كۆی 27 وڵاتەكەی یەكێتیی ئەوروپا دەگرێتەوە، سەرەڕای چوار وڵاتی دیكەی دەرەوەی یەكێتییەكە كە بریتین لە ئیسلەندا، لیختنشتاین، نەرویج و سویسرا.
ئەم رێککەوتنە بووە هۆی سەرهەڵدانی ناوچەی شنگن کە رێگە بە ئازادیی گەشت و جووڵە دەدات لەناو و لە سەرانسەری وڵاتانی ئەندام، جگە لە هاوبەشی لە سیاسەتی یەكگرتووی ڤیزادا.
