بە چەند رۆژێكی كەم پاش بڵاوبوونەوەی راپۆرتەكەی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا، میدیایەكی جیهانی بڕیارێكی دادگای پاریس تایبەت بە هەناردە و فرۆشی نەوتی هەرێم لە بەرژەوەندیی حكومەتی ناوەند ئاشكرادەكات، پەرلەمانتارێكی پێشووش دەڵێت، فشارێكی نێودەوڵەتیی جدی هەیە لەسەر حكومڕانی لە هەرێم، “جا نازانم بەرپرسانی هەرێم لێی تێدەگەن یان هەر خەریكی رەتكردنەوە دەبن”.
شەوی رابردوو عێراق بە فەرمی لەلایەن توركیاوە ئاگاداركرایەوە لەوەی لە دۆسیەی هەناردەكردنی نەوتی هەرێمی كوردستاندا، دادگای ناوبژیوانی نێودەوڵەتیی ژووری بازرگانی نێودەوڵەتی لە پاریس لە بەرژەوەندیی عێراق بڕیاریداوە، وەك ئەوەی سایتی (ئارگۆس)ی تایبەتمەند بە بواری بازاڕی وزە ئاشكرایكرد.
هەروەك لە زاری سەرچاوەیەكی ئاگادارەوە رایگەیاند، توركیا لایەنی عێراقی لەوە ئاگاداركردووە كە چیتر رێگەنادات بەبێ رەزامەندی حكومەتی ناوەند، نەوتی هەرێمی كوردستان بگاتە بەندەری جەیهان.
دەشڵێت، “ئەم بڕیارە گورزێكی دیكەیە بەر هەرێمی كوردستانی نیمچە سەربەخۆی عێراق دەكەوێت”.
دۆسیەی بەردەم دادگاكە ماوەی 9 ساڵە بەردەوامە، دوای ئەوەی عێراق سكاڵای لە دادگاكە لەسەر توركیا تۆماركرد و تۆمەتباریكرد بەوەی لە هەناردەكردنی نەوتی هەرێمی كوردستاندا، رێككەوتنی ساڵی 1973 تایبەتی بە بۆری نەوتی پێشێلكردووە.
ئاشكراكردنی ناوەرۆكی بڕیارەكەی دادگا لەكاتێكدایە لە چەند رۆژی كەمی رابردووشدا راپۆرتێكی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا بڵاوكرایەوە و تیایدا نیگەرانی لەبارەی دۆخی حكومڕانی، مافی مرۆڤ و ئازادیی رادەربڕین لە هەرێم لە سایەی حكومەتی راسپاردەدا دەردەبڕێت.
عەلی حەمەساڵح، سەرۆكی پێشووی لیژنەی وزە و سامانە سروشتییەكانی پەرلەمانی كوردستان بە تۆڕی میدیایی ئێستای راگەیاند، فشارێكی نێودەوڵەتی جدی لەسەر بەرپرسانی هەرێم و حكومڕانی لە هەرێمی كوردستاندا هەیە، “جا نازانم بەرپرسانی هەرێم لێی تێدەگەن یان هەر خەریكی رەتكردنەوە دەبن”.
سەبارەت بە كاریگەریی بڕیاری دادگاكەی پاریس وتی، “بڕیارەكە كاریگەریی دەبێت، تەنانەت ئەوەی پێشتریش كە لەلایەن دادگای فیدراڵی-یەوە دەرچوو كاریگەریی هەبوو و نرخی نەوتی هەرێمی گەیاندە 20 دۆلار كەمتر لە نرخی برێنت”.
ئەو پەرلەمانتارەی پێشوو ئەوەشی خستەڕوو، بڕیارەكە ئەگەر وەك ئەوەبێت سایتەكە ئاماژەی پێداوە بێگومان لەڕووی یاسایی، سیاسی و ئابورییەوە كاریگەری لەسەر هەرێم دەبێت و وتی، “بڕیاری دادگاكە فشارێكی گەورەشە لەسەر توركیا. جگە لەوەی كاریگەری لەسەر كۆی دۆسیەی نەوتی هەرێمی كوردستان هەیە”.
پەرلەمانتارێكی دیكەش هەمان بۆچوونی هەیە و چارەسەرەكەش لە رێككەوتنی هەرێم و بەغداددا دەبینێتەوە.
شێركۆ جەودەت، پەرلەمانتاری پێشووی پەرلەمانی كوردستان بە تۆڕی میدیایی ئێستای راگەیاند، بڕیارەكە ئەگەر وەك ئەوە بێت كە لە میدیادا بڵاوبووتەوە، بێگومان كاریگەری لەسەر هەرێمی كوردستان دەبێت، بۆیە رێككەوتنی هەرێم و بەغداد لەسەر پەیڕەوكردنی دەستوور لە روانگەی یاسای نەوت و غازی عێراقەوە زەرورە بێتە كایەوە و تا ئەو پەیوەندییە رێكبخات.
وتیشی، “چارەسەرەكە لەو رێگەیەوەیە، بەڵام بە پێچەوانەوە بێگومان هەردوولا زیان دەكەن، عێراقیش و هەرێمی كوردستانیش”.
بڕیارەكەی دادگای فیدراڵی لەبارەی نەوتی هەرێم، راپۆرتەكەی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا و بڕیارەكەی دادگای پاریس-یش كە سەرجەمیان لەماوەی حكومڕانیی كابینەی نۆیەمی حكومەتی راسپاردە بە سەرۆكایەتی مەسرور بارزانیدا دەرچوون، ئەو نیگەرانی و ناڕەزاییە دووپاتدەكەنەوە كە لە سایەی حكومڕانیی تاكڕەوانەدا هاتوونەتە دی.
هەموو ئەوانەش ترسی لای دڵسۆزان هێناوەتەدی بەوەی “ماڵە كارتۆنیەكەی كوردستانی عێراق” وەك ئەوەی لە راپۆرتەكەی گۆڤاری فۆرن پۆڵەسی-دا ناوبراوە بخاتە “بەردەم رووخان”.
