“هەوڵێك هەیە بۆ ئەوەی ڕۆژی كۆچی دوایی سەرۆكی كۆچكردوو جەلال تاڵەبانی، بكرێت بە ڕۆژی نیشتمانیی عێراق و سروودی نیشتمانی و ئاڵای وڵاتیش بگۆڕدرێن”، ئەمە وتەی حەسەن نازم، وەزیری ڕۆشنبیری و گەشتوگوزار و شوێنەواری عێراق-ـە، پەرلەمانتارێكیش لەبەر كۆمەڵێك هۆكاری پەیوەست بە كەسایەتیی تاڵەبانی-یەوە، ساڵڕۆژی كۆچی دوایی ئەو، بە شایستەی ڕۆژی نیشتمانیی عێراق دەناسێنێت.
لە دیدارێكی تەلەڤیزیۆنیدا، حەسەن نازم وەزیری ڕۆشنبیری كە وتەبێژی حكومەتیشە، وتی، “هەردوو یاسای سروودی نیشتمانی و ئاڵای عێراق لەلایەن چەند لیژنەیەكی پسپۆڕەوە تاووتوێدەكرێن بۆ ئەوەی بگۆڕدرێن و چەندین پێشنیار لەوبارەیەوە دراون بە لیژنەكان.”
بە وتەی ناوبراو، هەنگاوی باش نراون بۆ ئەنجامدانی ئەو دوو گۆڕانكارییە، بەڵام وەكخۆی دەڵێت، “ئاستەنگ هەن لە گەڵاڵەكردنی دوو پرۆژەیاسای پەیوەست بە ئاڵا و سروودی نیشتمانی.”
وەزیری ڕۆشنبیری و وتەبێژی حكومەتی عێراق ڕاشیگەیاند، “لێكتێگەیشتن لەگەڵ خانەوادەی سەرۆكی پێشووتر جەلال تاڵەبانی-دا هەیە، بۆ ئەوەی یاسای ڕۆژی نیشتمانیی عێراق پەسەندبكرێت بەو شێوازەی كە پێشنیاركراوە، ئەویش دەستنیشانكردنی 3ی تشرینی یەكەم-ـە بۆ ئەو ڕۆژە، كە هاوكاتە لەگەڵ ڕۆژی كۆچی دوایی تاڵەبانی.”
“مام جەلال رۆڵ و جێپەنجە و كەسایەتیی تایبەتیی خۆی هەبوو لە كۆمەڵگەی عێراق-دا”
لەوبارەیەوە، نەدا شاكر جەودەت، ئەندامی دەوڵەتی قانون لە پەرلەمانی عێراق ڕایگەیاند، “چەندین ڕوداوی مێژوویی و سیاسی لە عێراق-دا هەن كە دەكرێت ساڵڕۆژی یەكێك لەو ڕوداوانە بكرێت بە ڕۆژی نیشتمانی، سەرباری ئەوەش، مێژووی خەبات و سیاسەتی مام جەلال، شایستەی ئەوەیە.”
ئەو ئەندامەی ئیئتیلافەكەی نوری مالكی، نەیشاردەوە كە دژی تایبەتكردنی بابەتە گشتییەكانە بە كەسەكانەوە، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا وتی، “بەوپێیەی مام جەلال خودا لێی خۆشببێت كەسایەتییەكی دانا و نیشتمانپەروەر بوو، هاوسەنگی ڕادەگرت، رۆڵ و جێپەنجە و كەسایەتیی تایبەتیی خۆی هەبوو لە كۆمەڵگەی عێراق-دا، كە ئەوەش كەس ناتوانێت نكۆڵی لێبكات، بۆیە پێشوازی لە هەنگاوێكی لەو شێوەیە دەكەم كە ساڵڕۆژی كۆچیی دوایی ئەو، بكرێت بە ڕۆژی نیشتمانیی عێراق.”
سروودەكەی كازم ساهر
جگە لە ئاڵا و ڕۆژی نیشتمانی، داواكارییەكی جەماوەریی بەرفراوان لە عێراق-دا هەیە بۆ گۆڕینی سروودی نیشتمانی، لە ماوەی نزیكی ڕابردووشدا، كازم ساهر، گۆرانیبێژی دیاری عێراقی، سروودێكی نوێی بە ناوی “عیڕاقونا” بڵاوكردەوە، ئەوكات دەنگۆ هەبوو سروودەكە بكرێت بە سروودی نیشتمانی.
سروودە نوێیەكەی ساهر كە باس لە یەكگرتوویی گەلی عێراق دەكات و ستایشی فرەییە نەتەوەیی و ئایینی و ئایینزاییەكەی دەكات، (كەریم عێراقی)ی شاعیر تێكستەكەی نووسیوە و میشال فازڵ میوزیكەكەی دابەشكردووە.
موقتەدا سەدر چی بە كازم ساهر وت؟
پێشتر و لە ساڵی 2018ـدا، كازم ساهر گۆرانییەكی بە ناوی “سلام عليك على رافديك” بڵاوكردبووەوە كە بە واتای (سڵاو لە خۆت و دوو ڕووبارەكەت) دێت. لەكاتی بڵاوكردنەوەیدا، ئەو گۆرانیبێژە هیوای خواستبوو گۆرانییەكەی بكرێت بە سروودی نیشتمانیی عێراق، هەر ئەوكات موقتەدا سەدر، سەرۆكی رەوتی سەدر داوایكرد گۆرانییەكەی كازم ساهر بكرێت بە سروودی نیشتمانی، بۆ ئەو مەبەستەش، داوایەكی ئاڕاستەی خوودی ساهر كرد و داوای لێكرد كەمێك دەستكاریی سروودەكەی بكات.
تێكستی گۆرانییەكە شاعیری عێراقی ئەسعەد غرێری نووسیویەتی و كازم ساهر ئاوازی بۆ داناوە، تا ماوەیەكی زۆر دوای بڵاوبوونەوەشی، جگە لە موقتەدا سەدر، ژمارەیەكی زۆر لە هاوڵاتییانی عیراق لە ڕێگەی تۆڕە كۆمەڵایەتییەكانەوە، داوایان دەكرد سروودی “مەوتنی” لاببرێت و ئەو گۆرانییەی كازم بكرێت بە سروودی نیشتمانیی عیراق، ئەوەبوو كازم بە داواكارییەكان قایل بوو، بەڵام بەو مەرجەی پەرلەمانی عیراق ڕەزامەندی لەسەر بدات.
گۆرانیبێژە عێراقییەكە ئاماژەی بۆ ئەوەش كردبوو كە لە عێراق كلیپ بۆ سروودەكە دەكات، میوزیكەكەشی دووبارە دابەشدەكاتەوە و لەگەڵ تیپی ئۆركێسترادا دەیڵێتەوە، بە مەرجێك ئەندامانی كۆراڵەكەش كە گۆرانییەكەی لەگەڵدا دەڵێنەوە، خوێندكاری عیراقی و منداڵانی عیراق بن.
سروودی نیشتمانیی ئێستای عێراق، “مەوتنی”یە، كە بە واتای (نیشتمانەكەم) دێت و تێكستەكەی شیعرێكی شاعیری ناوداری فەڵەستین (ئیبراهیم تۆقان)ـە و محەمەد فلێفل ئاوازەكەی داناوە.
حەوت ئاڵا و ئاڵایەكی ڕەتكراوە
هەرچی ئاڵا-كەشە، ئەوا لە سەرەتای دامەزراندنی دەوڵەتی عێراق-ـەوە لە ساڵی 1921ـدا تا ئێستا، شەش جار گۆڕانكاری بەسەردا هاتووە، واتە دەوڵەتی عێراق لە ماوەی 100 ساڵی ڕابردووی تەمەنیدا حەوت ئاڵای هەبووە، بەڵام ئەو شێوەیەی ئێستای كە لە چوار ڕەنگی سوور و سپی و سەوز و ڕەش پێكدێت، لە ساڵی 1963ـدا پەیڕەوكراوە، كە ئەوكات سێ ئەستێرەی ڕەنگ سەوزی لەسەر نەخشێندراوە، وەك ئاماژەیەك بۆ یەكگرتنی میسر و عێراق و سوریا لەو سەردەمەدا.
لە ساڵی 1991 و لە سەروبەندی جەنگی كەنداو-دا، سەدام حسێن سەرۆكی پێشووتری عێراق، فەرمانیكرد لەنێوان ئەستێرەكانی سەر ئاڵاكەدا، هەردوو وشەی “الله أكبر” بنووسرێن.
پاشان و دوای ڕووخاندنی ڕژێمەكەی ناوبراو، هەوڵێك هاتەئاراوە بۆ گۆڕینی ئاڵای عێراق بە ئاڵایەكی تری تەواو جیاوا، بەڵام دوای مشتومڕێكی زۆری لایەنەكان، بەهۆی بوونی ناوی “اللە” لەسەر ڕووی ئاڵاكە، نەتوانرا ئەو هەنگاوە بنرێت و تەنها شێوازی ئەو فۆنتەی كە هەردوو وشەی “الله أكبر”ی پێنووسرابوو گۆڕدرا و تا ساڵی 2008 ئاڵای عێراق بەو شێوەیە مایەوە.
دواتر ئەو ئاڵایەش گۆڕانكاری بەسەردا هێنرا و سێ ئەستێرەكەی سەری لابران، گۆڕانكارییەك، كە پێدەچێت زۆرێك لە خەڵكی عێراقی قایل نەكردبێت و نەبووبێت بە مەرهەمی ساڕێژكەری برینەكانیان، ئەو برینانەی كە لەلایەن حزبی بەعس و ڕژێمەكەی سەدام حسێن-ـەوە كراونەتە دەروون و یادگەیانەوە، چونكە بەوپێیەی ئاڵاكە میراتی بەعس و سەدام-ـە، وادەردەكەوێت كە هەمیشە بینینی، جەلادەكان بیری قوربانییەكان بخاتەوە.
