زۆرینەی وڵاتان هیچ بەرەوپێشچوونێكیان بەدینەهێناوە بۆ كەمكردنەوەی ئاستی گەندەڵی بەدرێژایی دەیەی ڕابردوو، بەدەنگەوەچوونی دەسەڵاتداران بۆ پەتای كۆرۆنا لە زۆرێك لە ناوچەكاندا كاریگەریی لەسەر لێپێچینەوە كردووە، ئەمە بەپێی ڕاپۆرتێك كە بڕیارە ئەمڕۆ لەلایەن ڕێكخراوی ڕیشەكێشكردنی دەستكەوتی ناشەرعییەوە دەربچێت.
بەپێی پێنوێنییەكانی تایبەت بە گەندەڵی لە ساڵی 2021دا، كە لەلایەن ڕێكخراوی شەفافیەتی نێودەوڵەتی دەرچووە و ئاستی گەندەڵی لەنێو كەرتی گشتی بەپێی هەڵسەنگاندنی شارەزایان و خاوەن كاران دەپێوێت، “پێشێلكردنی ماف و ڕێنمایی و هاوسەنگییەكان ڕوو لە زیادبوونە، نەك تەنها لەو وڵاتانەی بەدەست گەندەڵیی ڕێكخراو و دامەزراوەی لاوازەوە دەناڵێنێن، بەڵكو لەوانەشدا كە دیموكراسییەتی بەربڵاویان هەیە”.
لە پرسەكانی دیكەی ساڵی ڕابردوو، ڕاپۆرتەكە ئاماژە بە بەكارهێنانی بەرنامەی پیگاسۆس دەكات، كە گرێدراوە بە سیخوڕیكردن لەسەر چالاكوانانی مافەكانی مرۆڤ، ڕۆژنامەنووس و كەسانی سیاسی لە سەرجەم ناوچەكانی جیهان.
دەشڵێت، “پەتاكە (مەبەستی كۆرۆنایە) لە زۆرێك لە وڵاتاندا وەك بیانوویەك بەكارهێنرا بۆ كەمكردنەوەی ئازادییە بنەڕەتییەكان و خۆوەلانان لە ڕێوشوێن و هاوسەنگییە گرنگەكان”.
ڕێكخراوی شەفافیەتی نێودەوڵەتی دەڵێت، لە ئەوروپای ڕۆژئاوا، ئەو ناوچەیەی باشترین ئەنجامی بەشێوەیەكی گشتی تۆماركردووە، پەتاكە بیانووی بەدەستەوەداوە بۆ ”پاشەكشەكردن لە هەوڵەكانی ڕووبەڕووبوونەوەی گەندەڵی، بەهۆی پشتگوێخستنی ڕێوشوێنەكانی لێپرسینەوە و شەفافیەت و تەنانەت پاشەكشەكردن تیایدا”.
ئاماژەشدەدات، لەهەندێك وڵاتی ئاسیا، “كۆڤید-19 بەكارهێنراوە وەك بیانوویەك بۆ سەركوتكردنی ناڕەزایەتییەكان”، تیشكیش دەخاتەسەر زیادبوونی چاودێری بەسەر پەیوەندییەكان لە هەندێك وڵات و ڕێچكەی سەركوتكارانە لە هەندێك وڵاتی دیكە.
ڕاپۆرتەكە وڵاتان بەسەر پێوەرێكدا دابەشدەكات، لە (سفر)ــەوە “زۆرترین گەندەڵی”، بۆ 100 “زۆرترین دەستپاكی”.
تیایدا دانیمارك، نیوزلەندا و فینلەندا لە ڕیزبەندیی یەكەمدان بە 88 خاڵ بۆ هەر یەكێكیان، لەو ئاستەدا دوو دەوڵەت نەگۆڕاون، لەكاتێكدا فینلەندا سێ خاڵی زیادكردووە.
نەرویج، سینگاپور، سوید، سویسرا، هۆڵەندا، لۆكسمبۆرگ و ئەڵمانیا لە دە یەكەمەكاندان، هەروەك شانشینی یەكگرتووی بەریتانیا لە پێگەی یانزەیەمدایە بە 78 خاڵ.
