ئەو كۆچبەرە كوردانەی بە هاوكاریی حكومەتی عێراق لە سنوورەكانی بیلاڕوسیاوە گەڕێندرانەوە، لەلایەن حكومەتی هەرێمەوە هیچ هاوكارییەكیان نەكراوە، پەرلەمانتارێك دەڵێت، بەشێكی بەرچاویان كەوتوونەتە ژێر باری قەرزەوە، سەرۆكی ڕێكخراوی لوتكەش دەڵێت، هەوڵێك بۆ بەزۆر ناردنەوەی بەشێك لە كۆچبەران لە ئارادایە و دەڵێت، “حكومەتی هەرێم ناهەقی دەكات”.
پێنجشەممەی هەفتەی ڕابردوو یەكەم كاروانی ئەو كۆچبەرانەی لە سنوورەكانی بیلاڕوسیاوە ئارەزووی گەڕانەوەیان كردبوو و پێكهاتبوون لە 431 كۆچبەر، گەیشتنەوە هەرێمی كوردستان و عێراق.
كۆچبەران كە سەرمای سەرسنوور و ڕێگرییەكانی ئەوروپا و بێپارەیی ناچاری بڕیاری گەڕانەوەی كردن، لە دۆخی خراپی ژیان و سەرماوسۆڵەوە بۆ نێو گرفتە دارایی و كۆمەڵایەتییەكان گەڕاونەتەوە، بێ ئەوەی لەلایەن حكومەتی هەرێمەوە هیچ هاوكارییەك كرابن، وەك ئەوەی پەرلەمانتارێك دەیڵێت.
سیروان بابان، ئەندامی لیژنەی پەیوەندییەكان و ڕەوەندی كوردستانیی پەرلەمانی كوردستان بە تۆڕی میدیایی ئێستای ڕاگەیاند، كۆچبەرە گەڕاوەكان لەلایەن حكومەتی هەرێمەوە هیچ هاوكارییەك نەكراون، وەك بەرپرسی فەرمانگەی پەیوەندییەكانی دەرەوە ئاماژەی پێدا هیچ بەڵێنێكیان پێنەدراوە و پێیان نادرێت.
وتیشی، “جاران ئەگەر پارەیەكیان هەبووبێت و پێی ڕۆیشتوون، لە گەڕانەوەدا بەشێكی زۆریان كەوتوونەتە ژێر باری قەرزەوە”، مەبەستی لە كۆچبەرانە.
ئاری جەلال، سەرۆکی دەزگای لوتکە بۆ کاروباری ئاوارە و پەنابەران هاوكاریكردنی كۆچبەرە گەڕاوەكان ئاشكرادەكات، بەڵام لە حكومەتی فیدراڵەوە، نەوەك حكومەتی هەرێم.
سەرۆکی دەزگای لوتکە بە تۆڕی میدیایی ئێستای ڕاگەیاند، ئەو هاوكارییەی بۆ كۆچبەران كراوە تەنها لەلایەن هێڵی ئاسمانی عێراقی و حكومەتی ناوەندەوە كراوە بە دابینكردنی تكتی گەڕانەوە، لەكاتێكدا پێشتر وەك ڕێكخراوەكەیان داوای ئەوەیان كردبوو، ئەو كەسانەی دەگەڕێنەوە بەهاوكاریی ڕێكخراوی كۆچی نێودەوڵەتی، یان ئەوروپا، قەرەبووی دارایی بكرێنەوە و هاوكاری بكرێن.
پەرلەمانتارەكەی لیژنەی ڕەوەندی كوردستانی دەشڵێت، “كۆچبەران كەوتنە نێوان دوو بەرداشەوە، بانگەشەی ئارامی و خۆشگوزەرانی لەلایەن حكومەتی هەرێم و دووپاتكردنەوەی پاراستنی سنوورەكان لەلایەن ئەوروپاوە، بەبێ ئەوەی لەو نێوەندەدا بیر لە دۆخی ئەو مرۆڤانە بكرێتەوە، لەكاتێكدا نە بانگەشەكانی حكومەتی هەرێم ڕاستە، نە بانگەشەكانی مافی مرۆڤی ئەوروپا”.
لە سەروبەندی هەوڵی پەڕینەوە لە سنوورەكانی پۆڵەندا، بەرپرسانی باڵای حكومەتی هەرێم كۆچبەرانیان بە لەكەداركردنی ناو و ناوبانگی هەرێم تۆمەتباركرد و دووپاتیاندەكردەوە كە كەیسەكانیان هەڵبەستراو و ناڕاستە، سیروان بابان لەو ڕووەوە دەڵێت، “كۆچبەران نەگەیشتوونەتە هیچ شوێنێك تا كەیسەكانیان پێشكەش بكەن و حكومەتی هەرێم فاڵی لەو جۆرە بگرێتەوە”.
ئەوەشی وت، “ئەگەر حكومەتی هەرێم لە ناوبانگ و چارەنووسی خۆی دەترسێت، پێویستە كەرتی تەندروستی و خزمەتگوزارییەكان، دۆخ و ژیانی هاوڵاتییان، بودجە و پەرەپێدان باشبكات، چونكە ئەگەر كەیسی كۆچبەرانیش نەبێت، پەیامی كورد لەڕێی میدیای جیهانی و كونسوڵخانەكانەوە دەگاتە جیهان، وڵات لەسەر درۆ بونیاد نانرێت”.
بەپێی وتەی ئاری جەلال لە ئێستادا ژمارەیەكی دیكەی كۆچبەران لەلایەن بیلاڕوسیاوە لە كەمپەوە بەزۆر ڕەوانەی فڕۆكەخانە كراون بەمەبەستی بەزۆر ناردنەوەیان، بەبیانووی ئەوەی حكومەتی عێراق داوای كردوونەتەوە، وتی، “بەداخەوە ئەوپەڕی پێشێلكاریی مافەكانی مرۆڤ و مافی پەنابەرانە و ناكرێت كۆچبەران بەشێوەی زۆرەملێ بگەڕێندرێنەوە بۆ هەرێمی كوردستان و عێراق”.
قسەكردن لەبارەی ئەگەری گەڕاندنەوەی زۆرەملێی ئەو كۆچبەرانە هاوكاتە لەگەڵ لێدوانی وتەبێژی حكومەتی هەرێمی كوردستان، بەوەی نزیكەی 700 كۆچبەر خۆیان ناونووس كردووە بۆ گەرانەوە.
بەشێكیش لەو كۆچبەرانەی هەفتەی ڕابردوو گەیشتنەوە هەرێمی كوردستان، ئاشكرایانكردبوو، بە ویستی خۆیان نەهاتوونەتەوە، بەڵكە بەزۆر نێردراونەتەوە و لە هۆتێل و شوێنەكانی مانەوەیان دەركراون و لە شەقامەكاندا دەستگیركراون و بەزۆر نێردراونەتەوە.
سەرۆكی ڕێكخراوی لوتكە سەبارەت بە تۆمەتەكانی حكومەتی هەرێمیش بەرامبەر كۆچبەران ئەوەی وت، “حكومەتی هەرێم ناهەقی دەكات، چونكە بارودۆخ و ژیان و گوزەرانی هاوڵاتییان لە سەرتاسەری عێراق و لەسەر ئاستی هەرێم ڕوون و ئاشكرایە، ڕاستە ڕەنگە كەیسەكان كەیسی تاكەكەسی سیاسی نەبێت، بەڵام بەشێوەیەكی گشتی لە بارودۆخی سیاسیدا هیچ ئایندەیەكی ڕوون و گەش نییە بۆ هاوڵاتییانی هەرێمی كوردستان و عێراق بەشێوەیەكی گشتی”.
دووپاتیشیكردەوە، ئەنجامی هەڵبژاردن، نەبوونی كار بۆ گەنجان و نەبوونی بیمەی بێكاری بۆ دەرچووانی زانكۆ و پەیمانگاكان، كەمی خزمەتگوزاری و نەبوونی سووتەمەنی، ئەمانە هەموو كاریگەریی لەسەر هاوڵاتی هەیە و زەمینەیە بۆ بیركردنەوەی تاك لە كۆچكردن.
سەبارەت بەو زەمینەیەش ئەندامەكەی لیژنەی ڕەوەندی كوردستانیی پەرلەمان پێیوایە، ”حكومەتی هەرێم بەردەوام لە هەوڵدایە كەسێك، دۆخ یان ڕووداوێك بدۆزێتەوە و شكستەكانی پیاداهەڵبواسێت، ناگەڕێت بۆ چارەسەر، ئەوەش كێشەیە و گرفتێكی گەورەیە”.
