سندوقی نەتەوە یەكگرتووەكان بۆ دانیشتووان هۆشداریدەدات لەوەی خورافیات و زانیاریی هەڵە دەربارەی بەكارهێنانی هۆكارەكانی ڕێگری لە دووگیانبوون وادەكات ژنان دووربكەونەوە لە هۆكارە سەردەمییەكانی ڕێكخستنی خێزان.
بەپێی ژمارەكان نزیكەی نیوەی حاڵەتەكانی دووگیانبوون لە سەرجەم ناوچەكانی جیهاندا بێ پلان و نەویستراوە واتا باوان نایانەوێت منداڵ بخەنەوە، وەك ئەوەی لە ڕاپۆرتێكی ڕۆژنامەی (گاردیان)دا هاتووە.
ڕاپۆرتی ساڵانەی سندوقی نەتەوە یەكگرتووەكان بۆ دانیشتووان كە ئەمڕۆ بڵاوكرایەوە دەڵێت، كەمدەستی و هەژاری لە گەیشتن بە هۆكارەكانی ڕێكخستنی خێزان هۆكاری سەرەكی بەدەستنەهێنانی هۆكارەكانی ڕێگری لە منداڵبوون نییە و ئاماژە دەكات بەوەی “257 ملیۆن ژن هۆكارە كاریگەرەكانی ڕێگری لە دووگیانبوون بەكارناهێنن، سەرەڕای خواستیان لەسەر منداڵ نەخستنەوە”.
لەكاتێكدا هۆكارەكانی ڕێگری لە دووگیانبوون لە سەرجەم ناوچەكانی جیهان ڕوو لە زیادبوونە، ئەو ژنانەی خۆویستانە بەكاری ناهێنن بەشێوەیەك گشتی هۆكاری ئەو كارەیان دەگێڕنەوە بۆ ترسی وەك “كاریگەریی لاوەكی، ئەفسانەكان، عەیبە و ناڕەزایی ئەوانی دیكە”.
ترس لە كاریگەرییە لاوەكییەكان، بە هۆكاری یەكەم لای ئەو ژنانە دادەنرێت كە هۆكارە سەردەمییەكانی ڕێگری لە دووگیانبوون بەكارناهێنن و لەهەمان كاتدا نایانەوێت منداڵ بخەنەوە، بەڕێژەی 26%.
سندوقی نەتەوە یەكگرتووەكان لە ڕاپۆرتەكەیدا دووپاتیدەكاتەوە كە بەكارهێنانی هۆكاری ڕێگر لە دووگیانبوون بەلای زۆرێك لە ژنانەوە كارێكی دژوارە و دەڵێت، “كۆمەڵێك ئەفسانە و خورافیات هەیە، تێگەیشتنە هەڵەكان تائێستا باون و بەشدارن لە بەكارنەهێنانی ئەو هۆكارانەی ڕێگری”.
لە توێژینەوەیەكی بنكۆڵكاریدا كە 60 كەسی گرتووەتەوە، ژنێك لە غانا دەڵێت، بیستوویەتی “حەبی ڕێگر لە منداڵبوون، وادەكات ئەوەی دەیخوات گیرۆدەی قەڵەوبوون بكات”.
هەندێك ژن لە وڵاتانی دیكەی جیهان، لەنێویشیاندا لە ویلایەتە یەكگرتووەكان، دەڵێن، پێشتر پێیانوتراوە كە حەبی ڕێگری لە منداڵبوون ڕەنگە ببێتە هۆی نەزۆكبوون.
ژنێكی تەمەن 39 ساڵی ئەمریكی هۆكاری بەكارنەهێنانی بۆ ترس لە زیادبوونی كێش و دەركەوتنی زیپكە، سەرەڕای سەرگێژخواردن و سەرئێشە و تێكچوونی میزاج گەڕاندووەتەوە، لەكاتێكدا ژنێكی دیكەی ئەمریكی باسی لەوەكردووە كە بیمەی تەندروستی حەبی ڕێگری لە منداڵبوونی نەگرتووەتەوە.
هەرچی سەبارەت بە ژنێكی جەزائیری (44 ساڵ)ە ئەو دەڵێت، “پێویستە تەنها كۆندۆم بەكاربهێنرێت لەكاتی سێكسدا، چونكە حەب نەزۆكت دەكات، لەولەب-یش دەبێتە هۆی خوێنبەربوون”. لەكاتێكدا ژنێكی تەمەن 23ی نیپاڵی وتویەتی، زۆرێك لە كچانی گەنج دوودڵن لە بەدەستگەیشتنی ڕێگر لە منداڵبوون بەهۆی ترس و عەیبەوە.
بەپێی تۆمار و زانیارییەكان كە بۆ یەكەمجار لە ساڵی 2020دا بڵاوكرایەوە، نزیكەی نیوەی كۆی حاڵەتەكانی دووگیانبوون لە سەرجەم ناوچەكانی جیهان، نزیكەی 121 ملیۆن حاڵەت، بێ پلان و نەویستراو بووە، زیاتر لە 60%ی ئەم حاڵەتانەی دووگیانبوون بە لەباربردن كۆتایی پێهاتووە.
مەترسییەكە لەوەدایە كە 45%ی كۆی حاڵەتەكانی لەباربردن ناسەلامەتە، بەپێی هەڵسەنگاندنەكانی سندوقی نەتەوە یەكگرتووەكان بۆ دانیشتووان.
ڕاپۆرتەكە داوا لە حكومەتەكان دەكات “پەروەردەی بەرفراوانی سێكسی” و چارەسەری بیروباوەڕەكان دەربارەی “لەكە و عەیبە” و زانیاری هەڵە بخەنە بەرنامەكانیەوە، تا كچان و ژنان زانیاری ڕاست و دروستیان پێبگات دەربارەی بژاردەكانی هۆكارە بەردەستەكانی ڕێگری لە دووگیانبوون، سەرەڕای ڕاهێنان بە تەندروستكاران.
