47 ساڵ بەسەر دامەزراندنی یەكێتیی نیشتیمانیی كوردستان تێپەڕدەبێت و هەنگاوی حزبەكە “گەڕانەوە بۆ خانووە قوڕەكان” و پێداچوونەوەیە بە تێڕوانین، سیاسەت، چاكسازی و ستراتیژی حزبەكە و نوێبوونەوەیەتی.
47 ساڵ پێش ئێستا، یەکەمین تروسکەی ئومێد بۆ هەستانەوە و پارێزگاری لە ناسنامەی کوردی باشوور سەریهەڵدا، یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان لەسەردەمی کەوتن و نائومێدییەکی قووڵی ئەزموونی كوردایەتی لە باشووری كوردستان، پارێزگاری لە ناسنامەی کوردی باشوور وەک پڕۆژە و پلان دەستپێکرد.
کاتێک کۆمەڵێک گەنجی خاوەن بڕوانامەی ئەکادیمی لە ساڵی 1975 بیر لە دروستکردنی جوڵانەوەیەکی نوێ دەکەنەوە بۆ هەستانەوە و گوڕدان بە ئومێدی خەڵکی، بارودۆخی دەروونیی خەڵکی باشوور لە لوتکەی نائومێدیدایە، چونکە نسکۆی شۆڕشی ئەیلول و دانانی چەک، کەشێکی پڕ لە نائومێدیی دروستکردبوو.
یەکێتی، لەلایەن کۆمەڵێک گەنجی پڕ ئەزمونی کۆمەڵە و ڕێکخراوە جەماوەرییەکانی پێشووترەوە پلانی دامەزراندنی بۆ دانرا، دیارترینیان بریتیبوون لە، (جەلال تاڵەبانی، نەوشیروان مستەفا، فوئاد مەعسوم، عەبدولرەزاق فەیلی، د.کەمال فوئاد، عادل موراد، عومەر شێخ موس).
دوای دامەزراندنی، حزبەکە بە کۆمەڵێک وێستگە و قۆناغی جیاوازدا تێپەڕیوە، لە ساڵی 1980 دا یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان بەتەواوی بووە حزبی کۆی چین و توێژ و پێکهاتەكانی خەڵکی و لە تەواوی ناوچەكانی باشووری كوردستان لایەنگر و پاڵپشتیکاری هەبوو.
ڕووبەڕووبوونەوەی حزبی بەعس و هەوڵدان بۆ ڕێگریکردن لە ستەم و نادادییەکانی حزبی بەعس لەسەر خەڵکی باشوور، یەکێک بووە لە ئەركە گرنگەكان و وێستگە قورسەکانی یەکێتی، کە ئەوکات بە سەرکردایەتیی هەریەك لە جەلال تاڵەبانی و نەوشیروان مستەفا ڕێکخستن و پێکهاتەی یەکێتی بەڕێوەدەبرا.
لە دوای ئەوە، پلاندانان بۆ ڕاپەڕینی خەڵکی باشوور دژی بەعس لە شارە کوردستانییەکان، وێستگەیەکی هەستیاری دیکەی کار و مێژووی یەکێتییە، کە ئەوکات سەرکردە و پێشمەرگەی یەکێتی ڕاستەوخۆ پەیوەندی لەگەڵ خەڵکدا هەبوو لەناو شارەکاندا، ئەوەبوو دوای دانانی پلانێکی تۆکمە، یەكێتی و بەشێك لە هێزە كوردستانییەكان و خەڵکی باشووری کوردستان توانییان هێزەئەمنییەکانی بەعس لە شارەکان دەرپەڕێنن.
ویستگەی دوای ڕاپەڕین، وێستگەی خۆئامادەکردنی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستانە بۆ خەباتی شار و کاری پەرلەمانی و حوکمداری، بەڵام بەهۆی دوو جەمسەری لە بەڕێوەبردنی هەرێمدا و ناکۆکییەکان لەگەڵ پارتی دیموکراتی کوردستان، کەوتە شەڕی ناوخۆوە، ئەوەش قۆناغێکە کە هەردوو حزب بێ دوودڵی بە پەڵەیەکی ڕەشی مێژووی خۆیانی دەزانن.
یەكێتی لە كۆكردنەوە و ڕێكخستنی ئۆپۆزسیۆنی ئەوكاتی عێراقیش ڕۆڵی گەورە و یەكلاكەرەوەی بینیوە، بەتایبەت لەسەر دەستی جەلال تاڵەبانی سكرتێری گشتیی یەكێتی، هەوڵەكانیان بۆ یەكخستنی دەنگی ئۆپۆزسیۆنی عێراقی و ئامادەبوون بۆ قۆناغی دوای ڕووخانی ڕژیمی بەعس، كاریگەریی گەورەی هەبووە.
دوای ڕووخانی ڕژێمی بەعس و پرۆسەی سیاسیی نوێی عێراقیش، یەكێتی بەگشتی و هەریەك لە جەلال تاڵەبانی و نەوشیروان موستەفا بەتایبەتی، لە ڕەنگڕێژكردنی پرۆسە سیاسییەكەی عێراق و دەستخستنی مافی كوردستانییان لە چێوەی عێراقی نوێ، بەتایبەت لە چێوەی نوسینەوەی دەستووردا.
تیڕوانینی نوێی یەكێتی چییە؟
یەکێتی ئێستا وێستگەیەکی دیکەی کاری خۆی دەستپێكردووە لە ڕێگەی تیمێکی گەنجەوە سەرکردایەتی و ڕابەرایەتی دەکرێت و بە سەرۆكایەتیی بافڵ جەلال تاڵەبانی بڕیاریانداوە یەکێتی بکەنەوە بە یەکێتی جاران، کە سەرەکیترین خاسیەتی ئەوەبوو لەناو جەماوەردا بوو و نزیک بوو لە خەڵکەوە، وەك مام دەیگوت، “گەڕانەوە بۆ خانووە قوڕەكان”.
لە چەند ڕۆژی ڕابردووش یەكێتی دیداری نوێبوونەوە و چاکسازی” ئەنجامدا كە بەرئەنجامی كۆبوونەوەی لیژنەكانە لە ماوەی شەش مانگی ڕابردوودا كراون و ئامانجێتی پێداچوونەوە بە تێڕوانین، سیاسەت، چاكسازی و ستراتیژی حزبەكە و نوێبوونەوەی بكات.
بڕیاریشە كۆی ئەو ڕاپۆرتانەی كە لیژنەكان ئامادەیانی كردووە و پێشكەشی قوباد تاڵەبانی كران بدرێتە سەركردایەتیی یەكێتی و بكرێن ڕاسپاردە.
