وەزیری نەوتی عێراق ڕایدەگەیەنێت، دەستیان بە جێبەجێكردنی بڕیارەكەی دادگای فیدراڵی كردووە، لەكاتێكدا هەرێم پێیوایە بەسەریاندا جێبەجێ نابێت و دەشڵێت، سێ خاڵیان داوەتە شاندی هەرێم كە بڕیاری وەزارەتەكەیانە بۆ چارەسەری كێشەكە.
ئیحسان عەبدولجەبار وەزیری نەوتی عێراق لە چاوپێكەوتنێكیدا لەگەڵ كەناڵی (فوڕات) ڕایگەیاند، “بیردۆزی پیلانگێڕی” لای هەردوولا هەیە، وەك چۆن لە ناوەند هەندێك دەڵێن كورد نەوتەكەی ڕادەستناكات و كات لە بەرژەوەندیی ئەوانە، ئەوانیش دەڵێن ناوەند دەیەوێت دەست بەسەر هەموو شتێكدا بگرێت و برسیمان بكات.
وتیشی، “بنەمایەك هەیە بۆ مامەڵەكردن لەگەڵ نەوتی هەرێمی كوردستان كە دەستوور و حوكمەكانی دادگای فیدراڵی ژمارە 59ی ساڵی 2012 و 110ی ساڵی 2019یە، ئەو بنەمایەی كە ئەوانیش (هەرێم) مامەڵەی پێدەكەن دەستوورە، دەستوور خۆشی لە لێكدانەوەی بڕگەكانی (110، 111، 112 و 115) ناكۆكی لەسەرە”.
بەپێی وتەی وەزیری نەوت دەستیان بە جێبەجێكردنی بڕیارەكەی دادگای فیدڕاڵی كردووە، لەكاتێكدا هەرێم پێیوایە بڕیارەكە بەسەریاندا جێبەجێ نابێت، ئەوانیش پێیانوایە بڕیارەكە شیكردنەوەی بۆ تێڕوانینەكانی پێشووی ئەوان كردووە.
دەربارەی دوایین سەردانی شاندی هەرێم-یش ڕوونكردنەوەیدا و وتی، سێ خاڵیان بە فەرمی پێشكەشكردوون كە بریتین لە “یەكەم، پێداچوونەوە بە گرێبەستەكان و گونجاندنی یاساییانە و ئابورییانەی بەجۆرێك خزمەت بە بەرژەوەندییەكانی سەرجەم لایەنەكان بكات لەگەڵ چارەسەركردنی كەموكورتییەكانی، دووەم، دروستكردنی كۆمپانیای نەوتی كوردستان كە حكومەتی ناوەند خاوەندارێتی دەكات و بارەگاكەی لە هەولێر دەبێت، سێیەم، سیاسەتی پەرەپێدانی كێڵگەكان و نرخی نەوت فیدراڵی دەبێت، واتە بە هاوبەشی دەبێت لەنێوان هەرێم و بەغداد، ئەمەش بڕیاری وەزارەتی نەوتە بۆ چارەسەركردنی كێشەكە و هیچ چارەسەرێكی ترمان لانییە”.
ئاماژەی بەوەشكرد، هەرێم بەڕێژەی 50% بە چارەسەرەكە ڕازین، بەڵام ڕووانینی دیكەیان هەیە و پەیوەندی بە لاوازی متمانەوەیە بە دەسەڵاتە فیدراڵییەكان.
لەگەڵ ئەوەشدا دووپاتیكردەوە، “سوورین لەسەر ئەوەی ئەمە تاكە ڕێگایە بۆ بەڕێوەبردن (نەك ڕادەستكردن)ی سەرجەمی پیشەسازی نەوت لە وڵاتدا، ئەوەی بەسەر بەسرەدا جێبەجێ دەبێت بەسەر هەرێمیشدا جێبەجێ دەبێت، ئەمەش بەرژەوەندییەكانی گەلی كوردستان دەپارێزێت و كۆتاییش بە باسكردنی نەوتی هەرێم دەهێنێت”.
سەبارەت بە گرێبەستە نەوتییەكانی هەرێم وەزیری نەوت ڕایگەیاند، هەڵسەنگاندنیان بۆ گرێبەستەكان كردووە و 80%یان دروستە “كێشە لە 20%ی گرێبەستەكاندا هەیە كە دەمانەوێت لەگەڵیاندا گفتوگۆ بكەین و پاكیبكەینەوە”.
ئەوەشی خستەڕوو، پرسەكە تێكەڵ بە تۆقاندن زیاتر لە دۆخی ڕاستەقینەی خۆی كراوە، زەمەن ڕوونیدەكاتەوە كە وانییە، بەڵام كات لەبەردەست نییە، چونكە بڕیارەكەی دادگای فیدراڵی هەیە و دەیانەوێت بە زووترین كات یەكلایبكەنەوە.
ئیحسان عەبدولجەبار جێبەجێكردنی سێ خاڵەكەی لەلایەن هەرێمەوە بەدوورنەزانی وتی، “ئەگەری زۆرە جێبەجێی بكەن و لە بەرژەوەندی سەرجەم لایەنەكاندا، لەگەڵ ئەوەشدا لەهەر كێشەیەكدا پێویستە هەرلایەك لە بەشەكەی سازش بكات، ناكرێت كێشەیەك هەبێت و هەموو مافەكان وەربگریت، پێویستە سازش لە لایەكەی دیكەوە هەبێت”.
