ڕێكخراوی داعش بە لاوازترین قۆناغی خۆیدا لە عێراق تێدەپەڕێت، وەك ئەوەی سایتێكی ئەمریكی بڵاویكردووەتەوە و ئاماژە بە كەمبوونەوەی هێرشەكانی دەدات بەراورد بە ڕابردوو ڕوونیشیدەكاتەوە، ئەندامەكانی ناتوانن كۆنتڕۆڵی هیچ ناوچەیەك بكەن زیاتر لە 10 خولەك و لەئێستادا تەنها كاریان دزەكردنە لە ئەشكەوتەكانیانەوە بۆ داواكردنی خواردن و هەندێك سوكایەتیكردن.
سایتی (The World)ی ئەمریكی دەڵێت، سارە سالم كاتێك گوێی لە دەنگی كردنەوەی دەرگا ئاسنەكەی خانووەكەیان بوو لە گوندی لهێبان لەكاتێكدا دەیویست بچێتە جێگاوە لە یەكێك لە شەوەكانی تشرینی یەكەمی ساڵی ڕابردوو، ترس و تۆقین بەرۆكی گرتەوە.
ڕاپۆرتەكە دەڵێت، “دانیشتووانی گوندی لهێبان كە دەكەوێتە نزیك چیای قەرەچوغ لە قەزای مەخمور، لەسەر مانەوە لەناو ماڵەكانیان ڕاهاتوون لە جیاتی دەرچوون لێی دوای خۆرئاوابوون”.
زیاتر لە چوار ساڵ بەسەر ڕاگەیاندنی سەركەوتن بەسەر داعش لەلایەن حكومەتی عێراقەوە تێپەڕبووە، بەڵام تائێستا گروپی بچوكی ڕێكخراوەكە لە ناوچەكەدا دەگەڕێن.
ڕوونیدەكاتەوە، سالم، بەرلەوەی بتوانێت لێكۆڵینەوە بكات لەوەی كێ لە بەردەم دەرگایە، چوار چەكدار بە جلوبەرگی سەربازییەوە گەیشتنە ناو ماڵەكەی.
ڕاپۆرتەكە لە زاری سالم-ەوە دەڵێت، “چەكدارەكان هاواریانكرد بەڕوومدا و وتیان، مام حەسەن لەكوێیە؟” ڕوونیشیكردەوە، “چەكدارەكان بەشوێن باوكی هاوسەرەكەی (حەسەن محەمەد حەسەن) دەگەڕان كە موختاری گوندەكەیە”.
داعش بۆشاییە ئەمنییەكانی ناوچەكە كە دووردەست و ناكۆكی لەسەرە بۆ بوون و جموجوڵەكانی بەكاردەهێنێت.
خێزانەكە بە چەكدارەكانیان وت كە حەسەن لە دەرەوەی ماڵ و لە كێڵگەیە، بەڵام باوەڕیان نەكردووە و لە هەموو ژوورەكانی ماڵەكەدا بەشوێنیدا گەڕاون.
سالم دەڵێت، منداڵێكی حەسەن تەمەن پێنج ساڵانە، چەكدارەكان پێیانوتووە كە “ئەگەر پێمان نەڵێن لەكوێیە، منداڵەكەی لەبری ئەو دەبەین، پەلیان ڕاكێشا”.
بەڵام چەكدارەكان كاتێك لە خانووەكەدا بوون، هەواڵ گەیشتە خەڵكی گوند لەبارەی بوونیان، توانییان ڕاویان بنێن.
دووپاتیشیدەكاتەوە، ئەم جۆرە لە هێرش، سوكایەتی و تۆقاندن زۆرجار لەلایەن چەكدارانی داعشەوە ئەنجامدەدرێت، بەڵام ئێستا داعش ئەو توانایەی نەماوە كە خاوەنی بوو لە ترۆپكی قۆناغەكەیدا ساڵانی 2013 و 2014 كاتێك پەلاماری ناوچەیەكی فراوانی لە عێراق و سوریا دا.
بەپێی ڕاپۆرتەكە، لەئێستادا گروپی بچوك هێرشی (لێدە و هەڵێ)ی پچڕ پچڕ ئەنجامدەدات و تیایدا ژێرخان، هێزە ئەمنییەكان و كەسانی مەدەنی دەكاتە ئامانج.
لە كانونی دووەمی ڕابردوو چەكدارانی داعش هێرشێكیان بۆسەر بەندینخانەی حەسەكە لە سوریا ئەنجامدا، ڕۆژێك دواتریش هێرشێكی بچوكیان بۆسەر هێزێكی ئەمنیی عێراقی ئەنجامدا، بەپێی سایتە ئەمریكییەكە ئەو هێرشەی حەسەكە گەورەترین بووە دوای ڕاگەیاندنی شكستپێهێنانی و لەدەستدانی دوایین مۆڵگەی لە سوریادا لە ساڵی 2019دا.
مایكل نایتس، تایبەتمەند بە كاروباری ئەمنی و سەربازیی عێراق و ناوچەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە پەیمانگای واشنتن بۆ توێژینەوە پێیوایە، داعش بە لاوازترین قۆناغەكانیدا لە عێراق تێدەپەڕێت.
نایتش وتیشی، “هێرشەكانی داعش لە ئێستادا، لە نزمترین ئاستیدایە لە عێراق، تەنها لەڕووی ژمارەی هێرشەكانەو نا بەڵكو لەڕووی قەبارە و كاریگەرییەكەشیەوە”.
هۆكارەكەشی بۆ كوشتنی سەركردەكانی داعش، فشاری هێزەكانی دژەتیرۆر و بڵاوەپێكردنی هێزە ئەمنییەكان لە ناوچە دوورەدەستەكان دەگەڕێنێتەوە.
سایتەكە لە زاری لیوا ڕوكن عەبدوڵا عەتییە دەڵێت، داعش ئێستا هێزی نەماوە و ناتوانن كۆنتڕۆڵی هیچ ناوچەیەك بۆ زیاتر لە 10 خولەك بكەن.
وتیشی، “چەكداران لە ئەشكەوت و پەناگەكانیانەوە دزەدەكەنە ناوچە شاخاوییە نزیكەكان بۆ داواكردنی خۆراك و فشار و سوكایەتیكردن لەپێناو بەدەستهێنانی پارە لە گوندنشینان” بەتایبەت لە گوندی لهێبان.
لە كۆتاییدا ئاشكرایكردووە كە بوونی پەیوەندیی ئەمنی لەنێوان هێزەكانی پێشمەرگە و هێزە عێراقییەكان بەمدواییە لە دەروازەی گوندەكە هاوكار بووە بۆ زامنكردنی ئاسایشی ناوچەكە و پارێزگاریكردن لێی.
