ناوەوەی زەوی پێچەوانەی هەسارەكە لە خولانەوەدایە

توێژینەوەیەكی نوێ دووپاتیدەكاتەوە ناوەوەی هەسارەی زەوی رەنگە لە دەیەی رابردوودا لە خولانەوە وەستابێت، دەشێت لە ئێستاشدا خولانەوەكەی پێچەوانەی هەسارەكە بێت. زانایان لە توێژینەوەكەیاندا ئاماژە بە كاریگەرییەكەی ئەو دۆخە دەكەن، بەڵام مەترسییەكی گەورەی نییە.

شەپۆلەكانی بومەلەرزە كە بە چینە جیاوازەكانی زەویدا تێدەپەڕێت ئاشكرایكرد ناوەوەی هەسارەكەمان رەنگە لە دەیەی رابردوو لە خولانەوە وەستابێت، دەشێت خولانەوەی لە ئێستاشدا پێچەوانە بووبێتەوە.

بەپێی توێژینەوەكە واپێدەچێت ناوەرۆكە رەقەكەی هەسارەی زەوی بە رێژەیەكی خاوتر لە رێژەی خولانەوەی خودی هەسارەكە بخولێتەوە، بەڵام زانایان دووپاتیانكردەوە دۆخەكە مایەی نیگەرانی نییە و ئەمەش پێشتر چەندین جار روویداوە كە تیایدا خێرایی و ئاراستەی ناوەوەی زەوی گۆڕاوە بە درێژایی ساڵانێكی درێژ.

توێژینەوە كە ئەم هەفتەیە لە گۆڤاری (Nature Geoscience) بڵاوكرایەوە بەدواداچوونی بۆ زانیارییەكانی چەندین دەیەی پێشوو كردووە بۆ دۆزینەوەی شێوازی خولانەوەی ناوەوەی زەوی و ئاماژەدەدات، ناوەوەی هەسارەكە لە خولانەوە وەستاوە – بەراورد بە جوڵەی ماددە شلەكانی ناو چینی داپۆشەری زەوی- لەنێوان ساڵانی 2009 و 2020.

لە ساڵی 2020یشەوە، وا دەردەكەوێت كە ناوەوەی زەوی بە پێچەوانەوە دەخولێتەوە. پێشتر وەستانی خولانەوەی ناوەوەی زەوی لە كۆتایی شەستەكان و سەرەتای حەفتاكان ئاشكراكرا.

توێژینەوەكە پێشبینی دەكات خولانەوەی تەواو پێچەوانەی ناوەوەی زەوی لە رۆژهەڵاتەوە بۆ رۆژئاوا لە نزیك ساڵی 2040دا دەبێت.

زانراوە كە لە ناوكی زەویدا كوتلەیەكی رەقی نیكل و ئاسن هەیە، كە بەهۆی هێزی كێشكردنەوە بە تۆپەڵێك كە پانییەكەی نزیكەی 2400 كیلۆمەترە لە ناوەندی زەویدایە. ئەم بەشە رەقە كە بەهۆی توێژینەوەی شەپۆلەكانی بومەلەرزە لە ساڵی 1936دا ئاشكراكرا، بە چینێكی دەرەكی لە ئاسنی شل و نیكڵ دەورەدراوە و بواری موگناتیسی زەوی بەرهەمدەهێنێت، بەدوای چینی داپۆشەری زەوی و دواهەمینیش بەشی رووی زەوی دێن.

زانایان باوەڕیان وایە بەشی ناوەوەی زەوی لە ئاسن و نیكڵ شەپۆلێك بەرهەمدەهێنن كە پارێزگاری لە بواری موگناتیسی زەوی دەكات.

بابەتی پێشتر

سێمێل.. ئۆتۆمبێلێكی پۆلیسی هاتوچۆ وەرگەڕا

بابەتی دواتر

لە ئاكرێ منداڵێك دۆزرایەوە تەمەنی یەك مانگە و لە زكماكەوە نابینایە

بابەتی پەیوەندیدار
Total
0
Share