شێوازی گرتنی پڵنگەكەی زاخۆ ناڕەزایەتیی لێدەكەوێتەوە، ئەمەش دوای ئەوەی قاچێكی پڵنگەكە بڕاوەتەوە بەهۆی ئەو تەڵەیەی بۆ گرتنەكەی بەكارهێنراوە، لەكاتێكدا بەكارهێنانی تەڵەی ئاسنین لە گرتنی ئاژەڵەكاندا بەپێی یاسا قەدەغەیە.
هانا ڕەزا، بەڕێوەبەری پڕۆژەی پاراستنی پڵنگی كوردستان سەر بە ڕێكخراوی سروشتی عێراق، لەبارەی گرتنی پڵنگەكەی زاخۆ و زیانگەیاندن بە جەستەی ڕاگەیەندراوێكی بۆ تۆڕی میدیایی ئێستا ناردووە، دەڵێت، موختاری گوندێكی سنووری زاخۆ تەڵەكەی ناوەتەوە، گوایە بەهۆی ئەوەی 25 سەر ئاژەڵی خواردووە.
ژینگەپارێزەكە نیگەرانە لەوەی كە پڵنگەكە چیتر ناتوانێت بچێتەوە سروشت، لە ئێستادا براوەتە باخچەی ئاژەڵانی دهۆك و چارەسەر بۆ قاچە بڕاوەكەی دەكرێت.
دەقی ڕاگەیەندراوی ژینگە پارێزەكە :
ڕاگەیەندراوێك سەبارەت بە پڵنگەكەی گوندی زریزە
وەك ئاشكرایە لە ماوەی 4 ڕۆژی ڕابردوودا پڵنگێك بووە باس و خواسی میدیاكان و تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان، كە بەهۆی نانەوەی تەڵەی ئاسنین لەلایەن موختاری گوندی زریزەوە بە مەبەستی كوشتنی ئەو گیانەوەرەی كە مەڕ و بزنەكانی خواردبوو، بە بیانووی ئەوەی گوایە 25 سەر ئاژەڵی خوراوە، بەبێ ئەوەی لە میدیاكانەوە باس كرابێت كە لە ماوەی چەند ڕۆژ یان هەفتە و مانگ و ساڵێكدا 25 سەر ئاژەڵی خوراون.
دیارە بەهۆی نەشارەزایی و نەبوونی هۆشیاریی پێویست سەبارەت بە چۆنێتی مامەڵەكردن لەگەڵ وەها ڕووداوێكدا لەلایەن دەزگا فەرمییەكانی حكومەتەوە، نەتوانرا بە شێوەیەكی دروست و گونجاو مامەڵە بكرێت، بەبێ نانەوەی پشێوی و ئاڵۆزی و لە هەمووی گرنگتریش ڕێگریكردن لە مەترسی بۆسەر ژیانی خەڵك و پڵنگەكەیش وەك سامانێكی بە نرخی نەتەوەیی.
بەداخەوە، لە دوای 4 ڕۆژ لە دۆزینەوەی پڵنگەكە و مانەوەی تەڵە ئاسنینەكە بە قاچی پڵنگەكەوە، قاچی پڵنگەكە بە تەواوی بڕاوەتەوە و دۆخی تەندروستیشی بەهۆی كاریگەریی برینەكەیەوە زۆر خراپە.
لە ئێستادا پڵنگەكە براوەتە باخچەی ئاژەڵانی دهۆك و لەلایەن دكتۆر سلێمانەوە چارەسەری بۆ دەكرێت، بەڵام بەداخەوە بەهۆی بڕینەوەی قاچی و گەورەیی تەمەنی پڵنگەكەوە، ئەگەری بەرەڵاكردنەوەی زۆر كەمە و ڕەنگە وا پێویست بكات تا كۆتایی تەمەنی لەژێر چاودێریدا بمێنێتەوە.
زانیارییە سەرەتاییەكان ئەوە نیشان دەدەن كە پڵنگەكە تەمەنی زۆر بووە و ئەمەیش هۆكارێك بووە كە لە گوندەكان نزیك بێتەوە و ئاژەڵی ماڵی بخوات، چونكە زۆرێك لە گۆشتخۆرەكان كە ئەگەنە تەمەنێكی گەورە و توانای ڕاوكردنی گیانەوەری كێوییان نامێنێت وەكو جاران، بە ناچاری پەنا ئەبەنە بەر ئاژەڵی ماڵی، چونكە بە ئاسانتر ڕاودەكرێن.
بەو هیوایەی ئەم ڕووداوە ببێتە وانەیەك و لێوەی فێربین كە:
- لەكاتی خواردنی ئاژەڵی ماڵیدا پێویستە شوێنی مانەوەی ئاژەڵەكانمان توندوتۆڵ بكەین و ڕێگایەك نەهێڵینەوە كە پڵنگ و گیانەوەری تر بە ئاسانی بچنە ناو ماڵاتەكەمانەوە، پێویستە بەرزیی دیوارەكان لە ٣م بەرزتر بێت، چونكە توانای بازدانی ستوونیی پڵنگ 3 مەترە، یان باشترە سەقفی هەبێت.
- بەكارهێنانی تەڵەی ئاسنین بەپێی یاسا و ڕێنماییەكان قەدەغەیە و هەر خاوەن ئاژەڵێك ئەم تەڵەیە بۆ گیانەوەری كێوی دابنێت، دەبێت بەپێی یاسا و ڕێنماییەكان فەرمانگەی ژینگە و پۆلیسی دارستان و هێزی پێشمەرگەی دارستان لێپێچینەوەی لەگەڵدا بكەن.
- پێویستە ئامار و سەرژمێریی ئاژەڵەكان پێش و پاش دیارنەمانیان لەبەردەستدا بێت، تاوەكو هەر كەسێك هەستا و ڕەقەم لێنەدات بۆ ئەوەی بیانوو بدات بە دەستەوە كە پڵنگێك بكوژێت، چونكە پڵنگ گیانەوەرێكی ئەوەندە دەگمەنە و سەرمایەیەكی ئەوەندە گرنگە، كە پێویستە حكومەت مامەڵەیەكی جیاواز لەگەڵ كەیسی پڵنگدا بكات.
- پێویستە لەكاتی وەها ڕووداوێكدا حكومەت ئامادەكاریی تەواوی كردبێت، پێویستە ڕێگا نەدرێت خەڵكی ئاسایی نزیكی شوێنی ڕووداوەكە ببنەوە لەبەر سەلامەتیی گیانی خۆیان، هەروەها بۆ ئەوەی ئەوەندەی تر فشار تووشی پڵنگەكە نەكەن، كە ببێتە هۆی پەلاماردانیان، دەبێت تەنها ئەو كەسە نزیكببێتەوە كە كاری بێهۆشكردنە
- دەبێت حكومەت ڕێگانەدات هیچ كەس و لایەنێك كە پرۆفێشناڵ نین، دەسوەردان لە كارەكاندا بكەن و خۆیان بكەن بە بەتەڵی ساحە، وەكو لەم حاڵەتەیا بینیمان.
- دەبێت حكومەت بەهیچ شێوەیەك ڕێگەنەدات بە دەزگاكانی ڕاگەیاندن و میدیاكان نزیكببنەوە لە شوێنی ڕووداوەكە، بۆ ئەوەی نەبنەهۆی بڵاوكردنەوەی زانیاریی هەڵە و نانەوەی پشێوی و نائارامی لەناو خەڵكدا.
هانا ڕەزا
بەڕێوەبەری پڕۆژەی پاراستنی پڵنگی كوردستان
ڕێكخراوی سروشتی عێراق
