پانزەی تەباخ
سی و حەوت ساڵ بەسەر دەستپێكی خەباتی چەكداریی پەكەكەدا تێدەپەڕێت

37 ساڵ بەسەر ڕاگەیاندنی دەستكردن بە خەباتی چەكداریی پارتی كرێكارانی كوردستاندا تێدەپەڕێت، ئامانجەكانی دەستكردن بەو خەباتە تائێستا ماون هەربۆیە پەكەكە سوورە لەسەر درێژەپێدانی.

لە 15ی ئابی 1984 هێزی چەكداریی پارتی كرێكارانی كوردستان (پەكەكە) لەژێر ناوی هێزی ڕزگاریی كوردستان، دەستپێكردنی خەباتی چەكداریی دژ بە توركیا ڕاگەیاند.

سەرەتای ئەو كاروانە بە فەرماندەیی مەعسوم كۆركماز ناسراو بە (عەگید) دەستیپێكرد. لە ناوچەی دهێی سەر بە سێرت و شەمزینان، دوو چالاكیی چەكداری بەڕێوەچوون، كە بوونە سەرەتای خەباتێكی دوورودرێژ و تائێستا بەردەوامە.

دواتر پەكەكە ناوی هێزی چەكداریی (گەریلا)ی بۆ سوپای ڕزگاریی گەلی كوردستان گۆڕی و ئێستاش لەژێر ناوی هێزی پاراستنی گەل (HPG) درێژەی پێدەدات.
ئامانجەكانی ڕاگەیاندنی خەباتی چەكداریی بریتی بوو لە خستنەگەڕی توانای شۆڕشگێڕی‌ و تەیاركردنی نەتەوە لە ڕووی سیاسی ‌و سەربازی لەسەر بنەمای لە نێوبردنی سەرمایەداری ‌و دواتر سەربەخۆیی كوردستان‌ و ڕزگاربوون لە ژێردەستەیی. لەهەمان كاتدا نەهێشتنی دەسەڵاتی داگیركاریی لە كوردستان لە ڕووی سەربازی‌ و سیاسی‌ و ئابوری ‌و كلتوری ‌و كۆمەڵایەتییەوە‌.

ڕاگەیاندنەكە چەندین بایەخ و گرنگی هەبوو، لەوانە لەو بەروارە بەدواوە پەكەكە لە قۆناغی پڕوپاگەندەی چەكدارییەوە پێینایە قۆناغی گەریلاییەوە. جگە لەوەی كاریگەریی هەبوو لەسەر ڕەواندنەوەی ترس لە دەسەڵاتی سیاسی ‌و سەربازیی توركیا ‌و ژیاندنەوەی ئومێدی ڕزگاریی، هاوكات كاریگەری لەسەر كێشەی كورد لە توركیا هەبووو بەهۆیەوە لەو بەروارە بەدواوە توركیا لەسەر ئاستی ناوخۆیی و دەرەكی حساباتی وردتری بۆ پرسی كورد بە گشتیی پارتی كرێكاران بەتایبەت دەكرد.

دامەزراندنی پەكەكە
پارتی كرێكارانی كوردستان لە ساڵی 1978 لەلایەن عەبدوڵا ئۆجەلانەوە دامەزرا. كۆنگرەی دامەزراندنەكەی بە بەشداریی 23 ئەندام بووە.

پەكەكە لەو بەروارەوە لەسەر بنەما شۆڕشگێڕییەكانی ماركسیزم – لینینیزم و نەتەوەخوازیی كوردی درێژەی بە كاری سیاسی داوە تا لە 15ی ئابی 1984 خەباتی چەكداریشی خستەپاڵ.
ئامانجی پەكەكە دروستكردنی دەوڵەتێكی سەربەخۆی كوردیی سۆشیالیستی بوو لە كوردستان، ئەو ناوچەیەی كەوتۆتە باشووری ڕۆژھەڵاتی توركیا، باكووری ڕۆژھەڵاتی عێراق، باكووری ڕۆژھەڵاتی سوریا و باكووری ڕۆژئاوای ئێران، كە تیایدا كورد ڕێژەی سەرەكی دانیشتوان پێكدەھێنن. ئەم ئامانجە ئێستا نوێكراوەتەوە بەوەی داوای مافی كلتوری و سیاسی بۆ كوردەكانی ناو دەوڵەتی توركیا دەكەن.

دامەزراندن بۆچی؟
دامەزراندنی كۆماری توركیا لەسەر دەستی مستەفا كەمال ئەتاتورك ‌و لەسەر پاشماوەی دەوڵەتی عوسمانی دوای جەنگی یەكەمی جیهانی ‌و جێبەجێكردنی سیاسەتی قڕكردن ‌و تواندنەوەی كورد لەسەر هەموو ئاستەكانی نەتەوە ‌و دامركاندنەوەی شۆڕشەكانی كورد‌ و دواتریش سەپاندنی یەك پارتی سیاسی ‌و قەدەغەكردنی فرەپارتایەتی لە توركیا، جوڵانەوەی نەتەوایەتی كوردی تا قۆناغی هاتنەئارای دیموكراسیی سیاسی ‌و ژیانی فرەحزبی سستكرد. لەو قۆناغانەشدا ستەمی سیاسی ‌و ئابوری‌ و كۆمەڵایەتی توركیا لەسەر كورد بەردەوامبوو، سەرباری خراپی بارودۆخی ناوچە كوردنشینەكانی باكووری كوردستان. بۆیە ڕەتكردنەوەی ئەو ستەمە یەكێك لە هۆكارە سەرەكییەكانی دامەزراندنی پارتی كرێكاران بوو. هەروەها كاركردن بۆ ڕزگاركردنی كوردستان‌ و بەرپاكردنی سیستمێكی سۆسیالیستی پاڵنەرێكی دیكەی ئەو دامەزراندنەبوو. سەرەڕای ئەوەی لە بنەڕەتدا سەرهەڵدانی پارتی كرێكارانی كوردستان گەڕان بوو بەدوای ئازادی ‌و ژیانێكی ئازادانەدا، كە مرۆڤی كورد هەست بە ڕێز ‌و بەها‌ و كەرامەتی نەتەوەیی خۆی بكات ‌و بەرپەرچی كۆیلایەتی بداتەوە.

گرتنی ئۆجەلان و پرۆسەی ئاشتی
لە شوباتی ساڵی 1999 عەبدوڵا ئۆجەلان ڕابەری پەكەكە لە شاری نایرۆبی پایتەختی كینیا لەلایەن دەزگای هەواڵگری توركیا بەهاوكاری چەند دەزگایەكی هەواڵگری دیكە دەستبەسەركرا و لەوكاتەوە لە دورگەی ئیمراڵی لەناو دەریای مەڕمەرە زیندانیكراوە.

دوای چەندین ساڵ شەڕ، لە ساڵی 2012 پڕۆسەی ئاشتی لەنێوان پەكەكە و توركیا ھاتە ئاراوە، شاندێك لە پەرلەمانتارانی ھەدەپە بۆ گفتوگۆی نێوان توركیا و پەكەكە پێكهات، سەردانی عەبدوڵڵا ئۆجەلان-یان لە ئیمرالی دەكرد، ھەروەھا چەند جارێكیش ئەو شاندە، نامەی ئۆجەلانیان بۆ سەركردەكانی پەكەكە گەیاندە قەندیل.

ئامانجی پەكەكە گوێگرتن بوو لە پەیام و خواستی كورد و هێنانەدی مافەكانی، بەڵام سەرانی توركیا ویستێكی دیكەیان هەبوو، بۆیە دوای ھەڵبژاردنەكانی 7ی حوزەیران، جارێكی دیكە ئاڵۆزیی لەنێوان ئاكەپە و ھەدەپە و پەكەكە سەریھەڵدایەوە، لەو سەروبەندەدا و لە ساڵی 2015 تەقینەوەیەك لە ناوچەی (پرسوس) سروچی سەر بە شاری ڕحای باكووری كوردستان ڕوویدا و توركیا پەكەكەی بە بكەری تەقینەوەكە لەقەڵەمدا، دوای ئەوە سوپای توركیا ئۆپەراسیۆنێكی بەرفراوانی بۆ سەر بارەگاكانی پەكەكە لە ناوچە سنوورییەكانی نێوان باكوور و باشووری كوردستان و بناری قەندیل ئەنجامدا، ئەمەش بە ھەنگاوی یەكەمی دەستپێكردنەوەی شەڕ دادەنرێت.

ژن لە خەباتی چەكداریدا
لەگەڵ دەستپێكردنیدا خەباتی چەكداریدا، پەكەكە جیاواز لە ڕێكخراوە چەكدارییەكانی دیكە گرنگییەكی زۆری بە پرسی ژنان داوە ‌و زۆرترین ژنی لە دەوری خۆی كۆكردووەتەوە، لەوساوە تائێستا ژن بووەتە بەشێكی گرنگی ئەو ڕێكخراوە چەكدارییە و خەباتەكەی.

یەكەمین ڕێكخستنی تایبەت بە ژنان ساڵی 1987 پێكھێنراوە و ناوی لێنراوە یەكینەی ژنانی وڵاتپارێزی كوردستان. دواتریش لە ساڵی 1955 ناو و پێكهاتەكەی بۆ یەكینەی ئازادی ژنانی كوردستان (یاژك -YAJK)گۆڕدرا.

سەرنەكەوتنی هەوڵەكانی توركیا
بەدرێژایی چەندین دەیەی ڕابردوو توركیا هەموو توانا سەربازییەكانی خۆی لە هێزی زەمینی و ئاسمانی لە دژی پەكەكە خستووەتەگەڕ. تەنها لە چەند ساڵی كەمی ڕابردوودا زۆرترین فشاری بۆ سەر پەكەكە دروستكردووە، بەهۆیەوە دەیان كیلۆمەتر خاكی هەرێمی كوردستانی بۆ شەڕی گەریلاكان بەزاندووە. هەر لەم ماوەیەشدا چەندین سەركردەی دیار و دەیان گەریلای پەكەكەی بە هێرشی ئاسمانی كردووەتە ئامانج. بەجۆرێك هەندێك لە شارەزایان دەڵێن بە درێژایی 37 ساڵی ڕابردوو فشارەكانی توركیا بۆ سەر پەكەكە بەم ئاستەی ئێستا توند و كاریگەر نەبوون.

بەڵام پەكەكە سوورە لەسەر ئەوەی، “ئەوەی بە بەردەوامی تێكشكاوە كۆماری توركیا بووە، ئەوەشی هەموو كاتێك سەركەوت و بەهێز بووە، بزوتنەوەی ئازادییە”.