زۆربەی خەڵک ددانئێشە بە یەکێک لە سەختترین جۆرەکانی ئازار دادەنێن و بە چەندین شێوە هەوڵدەدەن چارەسەری بکەن، بەڵام ئایا هۆکارەکانی دروستبوونی ئەم ئازارە چین؟
بەپێی پێگەی “سەندەی تایمز”ـی بەریتانی، ئەمانەی خوارەوە هۆکارن بۆ زیانگەیاندن بە ددان و دروستکردنی ئازار.
دۆشاوی ددانی دروستکراو لە خەڵووز
دۆشاو (مەعجوون)ـی ددانی دروستکراو لە خەڵووز یەکێکە لە لەو ڕێگایانەی سپیکردنەوەی ددان کە بەم دواییانە دەستی بەسەر تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان و ئینتەرنێتدا گرتووە، بەڵام لە ڕاستیدا زیانی هەیە.
بەپێی خالید قاسم سەرۆکی پزیشکان لە ناوەندی “ئیمبەرس”، ” دۆشاوی ددانی دروستکراو لە خەڵووز تەنیا ڕووکەشێکی کەمی پەڵە و ڕەشییەکانی ددان لادەبات و سپیبوونەوەیەکی کاتیی پێدەدات، بەڵام دەکرێت مینا-ی ددانت وێران بکات”.
ئاوی لیمۆ
ئاوی لیمۆ بەناوبانگە بە سوودەکانی لە چالاککردنەوەی جەستە و بەخشینی ڤیتامینەکاندا، بەڵام بەهۆی ترشییەکەیەوە خواردنەوەی زیاد لە پێویستی دەبێتە هۆی داخورانی مینا-ی ددان و کلۆری و تووشبوون بە هەوکردنی پووک.
سرکەی سێو
هەمان شێوەی لیمۆ، ڕێژەی ترشییەکەی بەرزە و زیادەڕەویکردن لە بەکارهێنانیدا نەک تەنیا ددان، بەڵکو زیان بە قوڕگ و گەدەش دەگەیەنێت.
ژەمە بچووکەکان
خەڵکانێکی زۆر ڕێنمایی دەدەن، بۆ دابەزاندنی کێش ڕۆژانە ژەمی بچووک بخورێت و ماوەی نێوانیان کەم بێت.
بەڵام کەمکردنەوەی ماوەی نێوان ژەمەکان و زۆرکردنی ژمارەیان، کاتێکی کەمتر دەدات بە دەمودانت تاکو پاککبێتەوە.
ئەم بەرکەوتنە زۆرە بە خۆراک، دەبێتە هۆی کەڵەکەبوونی بەکتریاکان لەسەر ددان و دواتریش کلۆربوون و ئازاری لێدەکەوێتەوە.
بۆیە پێویستە ڕۆژانە لە سێ ژەم زیاتر نان نەخۆیت و لایەنی کەم ژەمی بەیانی و ئێوارە ددانەکانت بشۆیت.
