لەماوەی شەش ساڵدا زیاتر لە 596 هەزار كەس لە عێراق و هەرێمی كوردستانەوە كۆچیان كردووە، بەپێی داتای نەتەوە یەکگرتووەکانیش، لە ساڵی 2020دا، 281 ملیۆن کەس بە کۆچبەر هەژمارکراون لەسەرتاسەری جیهاندا، کە دەکاتە نزیکەی 3.6%ی دانیشتووانی گۆی زەوی، لە ئەمساڵدا.
پێنجشەممەی ڕابردوو ڕۆژی جیهانیی كۆچبەران بوو، دەزگای لوتكە بۆ كاروباری پەنابەران ئاماری شەش ساڵی ڕابردووی كۆچ و قوربانییەكانی لە عێراق و هەرێمی كوردستان بڵاوكردەوە.
بەپێی ئامارەكانی دەزگای لوتکە لەماوەی شەش ساڵی ڕابردوودا، زیاتر لە 596 هەزار كەس لە عێراق و هەرێمی كوردستان كۆچیان كردووە، 251 کەس گیانیان لەدەستداوە، 173 کەسیش بێسەروشوێن بوون.
بەپێی داتاكان، لەساڵی 2015دا 156 هەزار و 422 کەس لە عێراق و هەرێمی کوردستان کۆچیانکردووە، لەو ژمارەیە 25 کەس گیانیان لەدەستداوە و حەوت کەسیش بێسەروشوێن بوون.
لەساڵی 2016دا 160 هەزار و 717 کەس کۆچیانکردووە و 78 کەس گیانیان لەدەستداوە و 54یش بێسەروشوێن بوون، ساڵی 2017 لە عێراق و هەرێم 92 هەزار و 961 کەس کۆچیانکردووە و 29 کەس گیانیان لەدەستداوە و 67 کەسیش بێسەروشوێن بوون.
هەر بەپێی داتاكانی لوتكە، ساڵی 2018 ژمارەی کۆچبەران 69 هەزار و 203 کەس و گیانلەدەستدان 54 و بێسەروشوێن 18، ساڵی 2019 ژمارەی کۆچبەران 53 هەزار و 240 کەس و گیانلەدەستدان 47 و بێسەروشوێن 10 کەسبوون.
ساڵی 2020 ژمارەی کۆچبەران 34 هەزار کەس و گیانلەدەستدان 18 و بێسەروشوێن 17 كۆچبەر بوون، لەكاتێكدا ئەمساڵ نزیكەی 53 هەزار كەس لە عێراق و هەرێمی كوردستان كۆچیانكردووە، 36 كەس گیانیان لەدەستداوە و 17 كەسیش بێسەروشوێن بوون.
دەزگاكە پێشیوایە، کۆچی بەکۆمەڵ لە عێراق و هەرێمی كوردستان زیانی گەورە دەدات و دەبێتە هۆی کەمبوونەوەی گەنج، نایەکسانیی جێندەری و نەمانی دەستی کار.
دەزگای لوتکە چەند داواكارییەكیشی هەیە بۆ کۆمەڵگای نێودەوەڵەتی و ڕێکخراوە جیهانییەکان، بریتین لە:
- ڕێگەنەدرێت کۆچ وەک کارتێک بەکاربهێنرێت بۆ بەدەستهێنانی بەرژەوەندیی سیاسی و ئابوریی وڵاتان.
- حکومەتەكانی عێراق و هەرێمی کوردستان هەوڵەکانیان چڕبکەنەوە بۆ کەمکردنەوەی کۆچی هاوڵاتییەکانیان.
- داوا لە کۆمەڵگای نێودەوڵەتی دەکەین هاوکاریی مرۆیی بگەیەنێتە ئەو کۆچبەرانەی کە پێویستیان بەهاوکاریی مرۆییە.
- داواکارین لە کۆمەڵگای نێودەوڵەتی و حکومەتەكانی عێراق و هەرێمی کوردستان دەکەین هاوکاربن بۆ دابینکردنی ژیانێکی شایستە بۆ هاوڵاتییانی عێراق و هەرێمی کوردستان.
