ئەمڕۆ ڕۆژی جیهانیی یادکردنەوەی قوربانیانی چەکی کیمیاییە، کورد لە هەر چوار پارچەی کوردستان چەکی قەدەغەکراوی بەسەردا تاقیکراوەتەوە و لە ئێستاشدا سەرەڕای تێپەڕبوونی دەیان ساڵ بەسەر قەدەغەکردنی چەکەکەدا، هێشتا کورد قوربانی چەکەکەیە.
چیرۆکی تاقیکردنەوەی چەکی کیمیایی لەسەر کورد، تەنها لە هەڵەبجە و سەردەشت کۆتایی نەهاتووە، ئێستا سوپای تورکیا سوود لەو چەکە دەبینێت بۆ لێدانی هێزێکی کوردی وەک گەریلاکانی پارتی کرێکارانی کوردستان – پەکەکە.
کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی لەبەکارهێنانی هەر چەکێکی کیمیاییدا هەڵوێستی هەبووە و کۆبوونەوەی ئەنجومەنی ئاسایشی تایبەت بەو پرسە کردووە، بەڵام بەکارهێنانی چەکەکە دژی کورد لەم سەدەیەدا بە بێدەنگی تێپەڕیوە، ئەگەرچی بەڵگەی پێویست بۆ سەلماندنی بەکارهێنانی چەکەکە خراوەتەڕوو.
لە ڕۆژی جیهانیی یادکردنەوەی قوربانیانی چەکی کیمیایی، کونسوڵخانەی ئەمریکا لە هەرێم ڕایگەیاندووە، “لە هەرێمی کوردستان بەردەوامدەبین بۆ پێکەوەکارکردن لەگەڵ یەکتر بۆ ڕێگریکردن بۆ ئەوەی هەرگیز کارەساتی قێزەونی لەم جۆرە ڕوونەدەنەوە و برەوبدرێت بە پرنسیپی ئاشتی و لەیەکترتێگەیشتن و فرەیی”.
تێڕوانینەکەی کونسوڵخانەی ئەمریکا لە هەرێم بەو ئاراستەیەیە، کە لەدوای کیمیابارانی هەڵەبجەوە، هیچ حاڵەتێکی وا لە هەرێم دووبارە نەبووەتەوە، بەڵام پەکەکە دەڵێت، لە دژی گەریلاکانی لە ناوچە سنوورییەکانی هەرێم و باکووری کوردستان چەكی كیمیایی لەلایەن سوپای تورکیاوە بەکارهاتووە.
لە جیهاندا ڕەنگە هیچ نەتەوەیەک هێندەی کورد چەکی کیمیایی بە بەرنامە لە دژی بەکارنەهاتبێت، لە دوو ساڵی یەک لە دوای یەکدا، لە ساڵی 1987 و ساڵی 1988 کورد لە ڕۆژهەڵات و باشوور، لە سەردەشت و هەڵەبجە کەوتەبەر چەکی کیمیایی و هەزاران كورد شەهید بوون، ئەوە سەرەڕای ئەوەی تا ئێستاش بەرکەوتووان ناتوانن بە ئاسایی بژین و هەناسەیەکی ئارام هەڵمژن.
چەکی کیمیایی یەکێکە لە مەترسیدارترین هەڕەشەکان لە جیهاندا، لەڕۆژی یادکردنەوەی قوربانییانی چەكی کیمیایی، یادی ئەو کەسانە دەکرێتەوە کە بەهۆی چەکی کیمیاییەوە گیانیان لەدەستداوە و نوێکردنەوەی بەڵێن بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی بەکارنەهێنانی ئەو چەکە لەلایەن وڵاتانەوە دووپاتدەکرێتەوە، ئەگەرچی دژایەتیکردنی چەک لە جیهاندا لە هێزی بەرژەوەندی گەورەتر نییە.
ئەم ڕۆژە هەلێکە بۆ دووبارە جەختکردنەوەی پابەندبوونی رێکخراوی قەدەغەکردنی چەکی کیمیایی “OPCW” بۆ لەناوبردنی هەڕەشەکانی ئەم چەکە.
