وەزیری پلاندانانی عێراق ڕایدەگەیەنێت، 65%ی كۆی داهات لە بودجەی ساڵی داهاتوو بۆ موچەی فەرمانبەران دەڕوات و دەشڵێت، پێویستە موچەی فەرمانبەر لەسەر بنەمای ئەرك و لێهاتوویی دیاریبكرێت.
خالد بتال، وەزیری پلاندانان ئەمڕۆ شەممە 19ی كانونی یەكەم وتی، پارەی تەرخانكراوی بودجەی 2021 بۆ تەواوكردنی پڕۆژە پەككەوتووەكان تەرخاندەكرێت و ئاماژەی بەوەشكرد پڕۆژەكە “ئالنگاری” تیایە.
خالد بتال لە لێدوانێكدا بۆ ئاژانسی فەرمی عێراق وتیشی، بڕیاردراوە لەسەر وەستاندنی پڕۆژەی نوێ تا ئەوكاتەی پڕۆژەكانی پێشوو كە ژمارەیان شەش هەزار و 250 پڕۆژەیە دەوەستێت، لەكاتێكدا سەدان پڕۆژە بەهۆی ڕوداوەكانی داعشەوە وەستاون.
ئەوەشی خستەڕوو، تەواوكردنی سەرجەم پڕۆژە پەیككەوتوو و وەستاوەكان پێویستی بە 126 ترلیۆن دینارە، ئەمەش لە توانادا نییە سەرجەمیان لە بودجەی ساڵی داهاتوودا جێیان بكرێتەوە.
دەربارەی موچەی فەرمانبەران وەزیری پلاندانان وتی، موچەی فەرمانبەران و دەرماڵەكانیان لە بودجەدا گەیشتووەتە سنووری 50 تریلیۆن، ئەمەش واتە 65%ی بودجە بۆ موچە دەڕوات كە ئەمەش دەبێتە هۆی وێرانبوونی وڵات.
ئەوەشی وت، “پێویستە موچەی فەرمانبەر لەسەر بنەمای ئەركی وەزیفی و لێهاتوویی بێت، نەك لەسەر بنەمای ئەوەی چ بڕوانامەیەكی هەیە، هەروەك پێویستە پێوەری لێهاتویی و ئەوەی فەرمانبەر پێشكەشی دەكات، دیاریكەری موچەی فەرمانبەر بێت”.
نمونەی ئەوەشی هێنایەوە كە هەندێك فەرمانبەر دەچن بۆ هەندێك وڵاتی دیاریكراو و بڕوانامەیەكی بەرز لە بەرامبەر بڕێك پارەدا دەهێنن و ئەركەكەی دەكەوێتە سەر ئەستۆی دەوڵەت، باسی لەوەشكرد كە “وڵاتێكی پێشكەوتووی وەك بەریتانیا پلەبەندی فەرمانبەرانی لەسەر بنەمای لێهاتوویی دیاریدەكات نەك بڕوانامە”.
بۆ گۆڕینی ئەو سیاسەتەش لە عێراق وەزیری پلاندانان پێیوایە كە پێویستە یاسای بۆ دانرێت و خەڵك و كەسە كاریگەرە و بڕیاردەرە سیاسیەكان “قەناعەت پێبكرێن”.
بەشێكی دیكەی وتەكانی وەزیری پلاندانان تایبەت بوون بە ڕێككەوتنە ئابورییەكان و ئاشكراشیكرد كە ڕێككەوتنی عێراق لەگەڵ چین بەردەوامە و كاری پێدەكرێت، ڕەتیشیكردەوە سەرجەم پڕۆژەكان تەنها لەگەڵ ئەو وڵاتەدا بێت.
تیشكیشی خستەسەر ئەوەی عێراق لەگەڵ میسر 15 ڕێككەوتن و دوو یاداشتی لێكتیگەیشتنی لە بوارەكانی (پلاندانان، خوێندنی باڵا، تەندروستی، كشتوكاڵ، پیشەسازی، كۆچ و وەبەرهێنان)دا واژۆكردووە.
ئەوەشی خستەڕوو، میسر ئەزمونێكی هەیە كە شایەنی بەدواداچوونە بەتایبەت لە كەرتی كارەبادا، كە شایەنی ئەوەیە بكرێتە نمونە، چونكە میسر 40 میگاوات بەرهەمدەهێنێت و پێویستی بە 28 میگاواتە و، بەكاربردنی ناوخۆیی و ماڵان بۆ كارەبا دەگاتە 32%ی كۆی بەكاربردن و ئەوەی دەمێنێتەوە دەچێت بۆ بواری پیشەسازی، لەكاتێكدا بەرهەمهێنانی كارەبا لە عێراق 65%ی دەچێت بۆ ماڵان.
ئەوەشی وت، میسر لە چەند ساڵی كەمی ڕابردوودا توانی كارەبا بگەیەنێتە ئاستی پێویست و زیادە، كە هیچ وڵاتێكی دیكە لەو ماوە كەمەدا نەیتوانیوە.
