چوار سەرۆكایەتییەكە: بڕیارەکه‌ى دادگاى فيدراڵى قبوڵكراو نييه‌ و ھەرێم ده‌ست له‌ ماف و ده‌سه‌ڵاته‌كانى هه‌ڵناگرێت

كۆبوونەوەی ئەمڕۆی چوار سەرۆكایەتییەكەی هەرێم

چوار سەرۆكایەتییەكەی هەرێمی كوردستان بڕیارەكەی دادگای باڵای فیدراڵی تایبەت بە دۆسیەی نەوتی هەرێم بە نادەستووری ناودەبەن و دەڵێن، “پێچه‌وانه‌ى ده‌ق و گيان و بنه‌ما ڕاسته‌قينه‌كانى سيستەمى فيدراڵييه‌ و پێشێلكردنێكى زه‌ق و ئاشكراى ماف و ده‌سه‌ڵاته‌ ده‌ستوورييه‌كانى هه‌رێمى كوردستانه‌”.

ئەمڕۆ بە سەرپەرشتیی نێچيرڤان بارزانى، سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان، سه‌رۆكايه‌تييه‌كانی، هه‌رێمى كوردستان، په‌رله‌مانى كوردستان، حكومه‌تى هه‌رێمى كوردستان و ئه‌نجومه‌نى دادوه‌ريى كۆبوونه‌وه‌ بۆ تاوتوێكردنی بڕیارەكەی 15ی شوباتی دادگای باڵای فیدراڵیی عێراق دەربارەی ياساى نه‌وت و گازى هه‌رێمى كوردستان.

لە ڕاگەیەندراوی كۆبوونەوەكەدا هاتووە، “بڕیارەکه‌ى دادگاى باڵاى فيدراڵى قبووڵكراو نييه‌ و ھەرێمی کوردستان بەردەوام دەبێت لە پياده‌كردنى مافە دەستوورییەکانی و به‌هيچ شێوه‌يه‌ك ده‌ست له‌ ماف و ده‌سه‌ڵاته‌ ده‌ستوورييه‌كانى هه‌ڵناگرێت و هه‌موو ڕێگه‌يه‌كى ياسايى و ده‌ستوورى ده‌گرێته‌به‌ر بۆ ئه‌وه‌ى ماف و ده‌سه‌ڵاته‌ ده‌ستوورييه‌كانى هه‌رێمى كوردستان بپارێزێت”.

چوار سەرۆكایەتییەكە هۆكارەكانی ڕەتكردنەوەی بڕیارەكە بۆ چەند خاڵێك دەگەڕێنێتەوە:

1- بڕيارى دادگاى باڵاى فيدراڵى پێچه‌وانه‌ى ده‌ق و گيان و بنه‌ما ڕاسته‌قينه‌كانى سيستەمى فيدراڵييه‌ و پێشێلكردنێكى زه‌ق و ئاشكراى ماف و ده‌سه‌ڵاته‌ ده‌ستوورييه‌كانى هه‌رێمى كوردستانه‌.

2- برياره‌كه‌ى دادگا بهشێوه‌يه‌كى ناڕاسته‌وخۆ هه‌مواركردنێكى ناده‌ستووريى ده‌ستووره‌، چونكه‌ بووه‌ته‌ هۆى لێسه‌ندنه‌وه‌ى ده‌سه‌ڵاتێكى ده‌ستووريى هه‌رێمه‌كان و به‌خشينى به‌ ده‌سه‌ڵاتى فيدراڵى كه‌ ئه‌مه‌ش ناته‌بايه‌ له‌گه‌ڵ ده‌سه‌ڵاتى دادگاى فيدراڵى و پاشگه‌زبوونه‌وه‌يه‌ له‌ سيستەمى فيدراڵى.

3- دادگا له‌ بڕياره‌كه‌يدا پشتى به‌ ياساكانى ساڵانى 1976 و 1985ى عێراق به‌ستووه‌ كه‌ ياساى ناوه‌ندين و له‌گه‌ڵ بنه‌ماكانى ده‌ستوورى ساڵى 2005ى عێراقى تازه‌دا‌ ناكۆكه‌ كه‌ سيستمى حوكمى له‌ عێراق له‌ ناوه‌ندييه‌وه‌ بۆ سيستەمێكى فيدراڵى گۆڕيوه‌ و به‌ ڕوونى ده‌سه‌ڵاته‌كانى هه‌رێم و پارێزگا‌كان و دەسەڵاتی فيدراڵى دابەشکردووە.

4- هه‌رێمى كوردستان پێىوايه‌ ئه‌م بڕياره‌ جگه‌ له‌وه‌ى بنكۆڵكردنى ده‌ستوور و سيستمى فيدراڵييه، له‌ هه‌مان كاتدا پێشیوايه‌ مه‌رامى تايبه‌تى له‌ پشته‌ و بێلايه‌ن نييه‌، به‌تايبه‌تيش كه‌‌ عێراق به‌ دۆخێكى زۆر هه‌ستيار و ئاڵۆزى سياسيدا تێده‌په‌ڕێت و لايه‌نه‌ سياسييه‌كان خه‌ريكى گفتوگۆن بۆ لێكگه‌يشتن و دۆزينه‌وه‌ى ڕێگه‌چاره‌يه‌ك بۆ ده‌رچوون له‌ چه‌قبه‌ستوويى و بنبه‌ستى سياسى، ئه‌م بڕياره‌ دۆخه‌كه‌ ئاڵۆزتر ده‌كات.

5- دووپاتیده‌كه‌ينه‌وه‌ گرێبه‌سته‌ نه‌وتييه‌كانى هه‌رێمى كوردستان پاڵپشت به‌ ياساى نه‌وت و گازى هه‌رێمى كوردستان و ده‌قى مادده‌ى (112)ى ده‌ستوورى عێراق ئه‌نجامدراون، ئه‌مه‌ش له‌كاتێكدا دەسەڵاتە فیدراڵیيەکان دواى تێپه‌ڕبوونى (17) ساڵ نه‌یانتوانی ئه‌ركى ياسايیى خۆيان جێبه‌جێبکەن به‌ دانانى ياسايه‌ك بۆ نه‌وت گاز له‌ عێراق، وێڕاى ده‌ستپێشخه‌رييه‌كانى هه‌رێمى كوردستان له‌ ساڵى 2007 و پاشگه‌زبوونه‌وه‌ى حكومه‌تى ئه‌وكاتى فيدراڵ له‌و ڕه‌شنووسه‌ هاوبه‌شه‌ى ياساى نه‌وت و گاز كه‌ ڕێككه‌وتنى له‌سه‌ر كرابوو.

6- بە گرنگی دەزانین دادگای باڵاى فيدراڵى به‌ ياسايه‌كى نوێ و بەپێی حوكمه‌كانى ماددەی (٩٢)ى دەستوور پێکبێت و ئەرکه‌كانى بەپێی دەستوور جێبەجێ بکات، هه‌روه‌ها هه‌موو ئه‌و دامه‌زراوه‌ ده‌ستوورييانه‌ش به‌پێى ده‌ستوور ياسايان بۆ ده‌ربچێت و پێكبێن كه‌ زامنى به‌رجه‌سته‌كردنى سيستمى فيدراڵين.

لە بەشێكی دیكەی ڕاگەیەندراوی كۆبوونەوەكەدا هاتووە، سەرۆکایەتيی ھەرێمی کوردستان لەگەڵ ھەموو لایەنە سیاسيیەکانی ناوخۆی ھەرێمى كوردستان و عيراق و کۆمەڵگای نێودەوڵەتی بەردەوام دەبێت بۆ گرتنەبەری ھەر ڕێکارێک بۆ پارێزگاریکردن لە مافە دەستوورییەکانی ھەرێمى كوردستان. ھەروەھا په‌رله‌مانى كوردستان ڕێكارى یاسایی و دستووريی پێويست ده‌گرێته‌به‌ر و ئەنجومەنی دادوەريی ھەرێمی کوردستان لە پێگە دەستوورییەکەی خۆیەوە بەردەوام دەبێت لەگەڵ ناوەندە دادوەرییەکانی عێراقدا بۆ داکۆکیکردن لەسەر دەستووریبوونی مافەکانی ھەرێمی کوردستان.

دووپاتیشیدەكاتەوە، حكومه‌تى هه‌رێمى كوردستانيش وه‌ك هه‌ميشه‌ له‌سه‌ر بنه‌ماى ده‌ستوور ئاماده‌ى چاره‌سه‌ركردنى كێشه‌كانه‌ و بەردەوام دەبێت له‌ گفتوگۆى بنياتنه‌رانه‌ له‌گه‌ڵ حكومه‌تى فيدراڵى، دۆستانى عێراق و كۆمه‌ڵگه‌ى نێوده‌وڵه‌تيش پشتگيرى له‌ چاره‌سه‌ركردنى كێشه‌كان له‌سه‌ر بنه‌ماى ده‌ستوور ده‌كه‌ن.

بابەتی پێشتر

خاوەندارێتیكردنی 1900 كڵاوەی ئەتۆمی<br> چی لەبارەی ڕێككەوتنی بۆدابێستەوە دەزانیت؟

بابەتی دواتر

ماف و ئیمتیازاتی نەوەی شەهیدان و ئەنفالكراوان لە خوێندنی باڵادا هاوتای نەوەی شەهیدی سوپای عێراق كرا

بابەتی پەیوەندیدار
Total
0
Share