ئەگەرچی كورد و سوننە گەیشتوونەتە ڕێككەوتن لەبارەی ئەوەی چۆن لەگەڵ شیعەی هاوبەشیاندا هەڵسوكەوت بكەن، هێشتا فراكسیۆن و لایەنەكانی گەورە پێكهاتەكەی عێراق لەناكۆكیدان، ئەمەش لەكاتێكدایە بڕیارە سبەی یەكەم دانیشتنی ئەنجومەنی نوێنەرانی نوێی عێراق ئەنجامبدرێت، هەر ڕێككەوتن و لێكجیابوونەوەیەكیش بەدوورنازانرێت.
تەنها دوو ڕۆژ بەر لە دانیشتنەكەی سبەی یەكشەممە، هەردوو گەورە فراكسیۆنی (تەقەدوم) بە سەرۆكایەتی محەمەد حەلبوسی و (عەزم) بە سەرۆكایەتی خەمیس خەنجەر ڕێككەوتن لەسەر ئەوەی بەیەك فراكسیۆنەوە بچنە دانیشتنەكەوە، بەهێزترین كەسیش كە ئەگەر زۆرە كاندیدی هاوپەیمانییە پێكهێنراوەكە بێت بۆ سەرۆكایەتیی ئەنجومەنی نوێنەران، محەمەد حەلبوسی-یە.
ڕێككەوتنەكە و بوونەوەی حەلبوسی بە سەرۆكی ئەنجومەنی نوێنەران ناڕەزایەتیی بەشێك لە ئەندامانی هاوپەیمانێتییەكەی خەمیس خەنجەری لێكەوتەوە، دیار نییە چارەنووسی بەچی دەگات.
لەگەڵ ئەوەی حەلبوسی بەو ڕێككەوتنە نیوەی ڕێگاكەی بەرەو پۆستەكە بڕیوە، بەڵام هێشتا دەروازەی ڕووداو و پرسی لەناكاو بەكراوەیی ماوەتەوە، لەكاتێكدا هەردوو گەورە كوتلەی شیعە، ڕەوتی سەدر بە سەرۆكایەتی موقتەدا سەدر و چێوەی هەماهەنگی كە هەریەك لە (هاوپەیمانیی دەوڵەتی یاسا، هاوپەیمانیی فەتح، عەسائیبی ئەهلی حەق، ڕەوتی حیكمە، هاوپەیمانیی نەسر و عەقدی وەتەنی) لەخۆدەگرێت، نەگەیشتوونەتە ڕێككەوتن.
كورد، كە لە خولی پێشوودا تا دوا ساتەكان لە ناكۆكیدا بوو، بەتایبەت بۆ یەكلاكردنەوە و ناونانی كەسێك بۆ پۆستی سەرۆك كۆمار، بۆ ئەمجارە ڕێككەوتن لەناو هەرێمی كوردستان و دواتریش ناردنی شاندێكی هاوبەش بە سەرۆكایەتی عیماد ئەحمەد، ئەندامی مەكتەبی سیاسیی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان و هۆشیار زێباری، ئەندامی مەكتەبی سیاسیی پارتی دیموكراتی كوردستان، ئەو مانایە دەدات كە كورد لە ڕێككەوتنی تەواوەتی نزیكن بۆ مامەڵەكردن لەگەڵ هاوبەشە شیعی و سونییەكان و یەكلاكردنەوەی شایستەكانی كورد و هەرێم.
وێرای ئەم دۆخ و لێكنزیكییە ناوخۆییەی نێوان كورد و سوننە، تائێستا چارەنووسی ڕێككەوتن یان لێكدووركەوتنەوەی نێوان شیعە بە هەڵپەسێردراوی ماوەتەوە و ماڵی شیعە بە پەرتەوازەیی پێشوازی لە دانیشتنەكەی سبەی دەكات.
پێكهێنانی هاوپەیمانی، دروستكردنی گەورەترین كوتلە كە پاڵێوراوەكەی بۆ پێكهێنانی حكومەتی داهاتوو ڕادەسپێردرێت، لەسایەی ناكۆكیی سەدر لەگەڵ سەرانی چێوەی هەماهەنگی بەوەی حكومەتی داهاتوو حكومەتی زۆرینە بێت یاخود حكومەتی سازان هاوشێوەی خولەكانی پێشوو، بۆ ڕۆژانی داهاتوو جێهێڵدراوە، بەمەش یەكلاكردنەوەی هەركام لە هەنگاوەكان بەرەو پێكهێنانی حكومەت، ناونان و هەڵبژاردنی كاندیدانی پۆستەكانی سەرۆكایەتی كۆمار و ئەنجومەنی نوێنەران لە دانیشتنەكەی سبەیدا یەكلانابنەوە.
ڕۆژنامەی “شەرقولئەوسەت” لە زاری دكتۆر ئیحسان شمەری، سەرۆكی ناوەندی بیركردنەوەی سیاسی ڕایگەیاندووە، دانیشتنی یەكەم ژمارەیەك پابەندیی سیاسی و بڕیاری دادگای فیدڕاڵی لەخۆدەگرێت، كە وەك دەزانرێت بڕیارەكانی پێویستە هەموو دەسەڵاتەكان پابەندبن پێوەی.
وتیشی، “لەڕووی دەستوورییەوە پێوستە دانیشتنەكە ئەنجامبدرێت، چونكە هیچ هەل یان لێكدانەوەیەك نییە بۆ دووبارە دەركردنی نووسراوێكی دیكەی كۆماری لەلایەن سەرۆك كۆمارەوە بۆ دیاریكردنی وادەیەكی نوێ، سەرەڕای ئەوەی پرسێكی دیكە لەئارادەیە، كە ئەویش ماددەی 76ی دەستوورە و تیایدا باس لە تۆماركردنی كوتلەی گەورە دەكات لەناو ئەو دانیشتنەدا، بەهۆیەوە نەبوونی كوتلەی گەورە لە هەڵبژاردنەكانی 2018 كاردانەوەی مەترسیداری هەبوو، ناكرێت لەژێر هەر بیانوویەكدا دووبارە بكرێتەوە”.
شمەری پێیوایە، “بەپێی دەستوور پێویستە داواكاری پێشكەش بە سەرۆكی بەتەمەن بكرێت بۆ تۆماركردنی كوتلەی گەورە لەلایەن ژمارەیەك لە فراكسیۆنەكانەوە، كە دەشێت لەنێوان خۆیاندا هاوپەیمانی بكەن، بەڵام لەمجارەدا ئێمە لەبەردەم كێشەیەكی یاساییدا دەبین، نەك دەستووری، ئەویش ئەوەیە كە لە یاسای نوێی هەڵبژاردندا هاتووە ناكرێت هاوپەیمانییەكە لەدوای هەڵبژاردن بێت”.
یەكەم دانیشتن
بەپیی ئەو نووسراوەی لە 30ی كانونی یەكەمی ڕابردوو لەلایەن بەرهەم ساڵح، سەرۆك كۆماری عێراقەوە دەرچووە، پێویستە سبەی ئەنجومەنی نوێنەران یەكەم دانیشتنی خۆی ئەنجامبدات.
دانیشتنەكە بە سەرۆكایەتی بەتەمەنترین ئەندام بەڕێوەدەچێت و پێدەچێت تەنها سوێندخواردنی پەرلەمانتاران لەخۆبگرێت، لەگەڵ بەكراوەیی هێشتنەوەی دانیشتنەكە تا ڕێككەوتنی سەرجەم لایەنەكان لەسەر هەڵبژاردنی سەرۆكی ئەنجومەنی نوێنەران و هەردوو جێگرەكەی.
