ڕۆژى جیهانیی نەهێشتنی توندوتیژی دژی ژنان
جیهان هێشتا شوێنێكە بۆ ئازاردانی جەستەیی و دەروونیی ژنان

ئه‌مڕۆ ڕۆژى جیهانیی نەهێشتنی توندوتیژی دژی ژنانه‌، به‌پێی ئامارێكى ‏نه‌ته‌وه ‌یه‌كگرتووه‌كان، ڕۆژانە لە جیهاندا 137 ژن لەلایەن ئەندامانی خێزانەکانیانەوە ‏دەکوژرێن، له‌ هه‌رێمى كوردستانیش ئاماره‌كان هێشتا بەرزن.‏

نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتووه‌كان له‌ ساڵى 1999ــ‌وه‌ ڕۆژى 25ى تشرینی دووه‌مى وه‌كو ڕۆژى ‏جیهانیی نه‌هێشتنى توندوتیژی دژى ژنان دیاریكردووه‌، له‌و ڕۆژه‌دا چالاكیی جۆراوجۆر ‏له‌ وڵاتان ئه‌نجام ده‌درێن بۆ نه‌هێشتنى توندوتیژى دژى ژنان، له‌به‌شیك له‌ وڵاتانیش ژنان ‏خۆپیشاندان و گردبوونەوەی ناڕەزایی ئه‌نجام ده‌ده‌ن. ‏

لە ئەمساڵدا لە هەرێم 12 هه‌زار سكاڵا تۆماركراون

له‌ هه‌رێمى كوردستان، به‌پێی ئامارێكى به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیی توندوتیژى دژى ئافره‌تان و ‏خێزان له‌ هه‌رێمى كوردستان، له‌ماوه‌ى 10 مانگى ڕابردوودا 40 حاڵه‌تى كوشتن، 61 ‏حاڵه‌تى خۆكوشتن، 72 حاڵه‌تى خۆسووتاندن، 12 هه‌زار و 85 سكاڵا و 155 حاڵه‌تى ‏سێكسی تۆماركراون‌. ‏

چەند ساڵێكە لە هەرێمی كوردستان و لە ڕۆژی جیهانیی نەهێشتنی توندوتیژی دژی ژناندا، ‏‏16 ڕۆژ چالاكیى جۆراوجۆر بەڕێوەدەچن، كه‌ تایبه‌تن به‌ نه‌هێشتنى توندوتیژى.‏

‏”قه‌یرانى دارایی و نه‌بوونى هۆشیاری، لە هۆكارەكانی توندوتیژین”‏

له‌ عێراق به‌پێی ئامارى ڕێكخراوێكى تایبه‌ت به‌ كاروبارى ژنان، له ئەمساڵدا ‏له‌سه‌رانسه‌رى عێراقدا 14 هه‌زار ژن توندوتیژییان به‌رامبه‌ر كراوه‌. ‏

ڕێكخراوی مافی ژنانی عێراقی ئاشكرایكردووە، ژنان تووشی ده‌ستدرێژیى سێكسی، لێدان ‏و حاڵه‌تى جۆراوجۆی توندوتیژى بوونه‌ته‌وه‌. ‏

ڕێكخراوەكە پێشی وایە، به‌هۆی قه‌یرانى دارایی و نه‌بوونى هۆشیاری له‌ كۆمه‌ڵگه‌دا، ‏حاڵه‌ته‌كانى توندوتیژى دژى ژنان و خێزانی ڕوو له‌زیادبوونه‌. ‏

به‌پێی ئامارى نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان، لە سەرانسەری جیهان، نزیکەی 736 ملیۆن ژن، ‏واتە لە سێ ژن، یەکێکیان لانیکەم جارێک لە ژیانیاندا، لەلایەن هاوژینەکانیان یان کەسانی ‏دەرەوەی خێزانیانەوە ڕووبەڕووی لێدان یان توندوتیژیی سێکسی بوونەتەوە، كه‌ 30٪ی ‏ئەو ژنانە تەمەنیان 15 ساڵ و بەرەو سەرەوەیە.‏

بەشێكی زۆری توندوتیژییەكان دژی ژنان لەلایەن هاوسەرەكانیانەوەیە، نەتەوە ‏یەكگرتووەكان دەڵێت، لەو 736 ملیۆن ژنە، 640 ملیۆنیان، لەلایەن هاوژینی ئێستا یان ‏پێشوویانەوە توندوتیژییان بەرامبەر کراوە. ‏

هه‌ر به‌پێی ئاماره‌كه‌ى نه‌ته‌وه ‌یه‌كگرتووه‌كان، کچانی تەمەن 15 تاوەکو 19 ساڵان کە ‏ژیانی هاوژینییان پێکهێناوە، یان لە پەیوەندییه‌کی سۆزداریدان، لە چواریان، یەکێکیان ‏لەلایەن هاوژین یان هاوبەشەکانیانەوە توندوتیژیی جەستەیی یان سێکسییان بەرامبەر ‏کراوە.‏

نەتەوە یەكگرتووەكان دەشڵێت، ڕۆژانە لە جیهاندا 137 ژن لەلایەن ئەندامانی ‏خێزانەکانیانەوە دەکوژرێن، هەروەها کەمتر لە 40٪ی ئەو ژنانەی توندوتیژییان بەرامبەر ‏دەکرێت، سکاڵا تۆماردەکەن، یان داوای هاوکاری دەکەن.‏

به‌پێی بەدواداچوونە جیاوازەكان، بەتایبەت داتاى ناوه‌نده‌كانى تایبەت بە كاروبارى ‏توندوتیژى دژی ژنان، لەدوای بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسی کۆرۆناوە توندوتیژی دژی ژنان ‏زیادیکردووە و لە هەندێك وڵاتیش پەیوەندییە تەلەفۆنییەکانی ژنان بۆ داواکردنی یارمەتی ‏و بەهاناوەچوون لە ناوەندەکانی بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی دژی ژنان پێنج هێندە ‏زیادیان کردووە. ‏

‏ هه‌روه‌ها به‌پێی ڕاپرسیى ناوه‌نده‌كان، لە سەرانسەری جیهاندا، 6٪ی ژنان ئاشکرایان ‏کردووە، لەلایەن ئەو کەسانەوە توندوتیژیی سێکسییان بەرامبەر کراوە کە نە هاوژینیانن و ‏نە خۆشەویست

بابەتی پێشتر

ئەو كۆچبەرە كوردانەی لە لیبیا دەستبەسەربوون سبەی دەگەڕێندرێنەوە

بابەتی دواتر

حكومەتی هەرێم ڕوونكردنەوە لەبارەی هۆكاری كەمبوونەوەی كارەبا دەدات

بابەتی پەیوەندیدار
Total
0
Share